یکی از مباحثی که معمولاً در بحث ارث و انحصار وراثت موجب ایجاد شگفتی می‌شود، بحث تقسیم ارث فرزند خوانده است. پیش از این به دلایل مختلفی همچون فرهنگ‌سازی نادرست، تعداد خانواده‌های فرزندپذیر زیاد نبوده است و به همین علت تعداد کمی از افراد از چند و چون تقسیم ارث فرزند خوانده ها اطلاع دارند.
آنها حتی ممکن است ندانند تخصیص ارث فرزند خوانده با فرزند زیستی یا بیولوژیکی متفاوت است. بنابراین شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید فرزندخوانده از والدین غیرزیستی خود ارث نمی‌برد و حتی در صورتی‌که نام او در شناسنامه‌ی آنان به‌عنوان فرزند ثبت شده باشد هم در شرایط عادی جزء وراث محسوب نمی‌شود.
در این مطلب با چه مواردی آشنا می شویم ؟
در ذهن بسیاری از افراد، این باور وجود دارد که تنها افرادی اقدام به گرفتن سرپرستی یک فرزند می‌کنند که پس از چند سال از شروع زندگی مشترک‌شان قادر به فرزنددار شدن به روش زیستی نبوده و حالا می‌خواهند از طریق فرزندخواندگی صاحب فرزند شوند.
این در حالی است که برخی از زوج‌ها به صورت داوطلبانه از فرزنددار شدن به صورت زیستی صرف‌نظر کرده و برای فرزنددار شدن از طریق فرزندخواندگی اقدام می‌کنند. علاوه بر این، تعدادی از زوج‌های دارای فرزند نیز ممکن است تصمیم بگیرند فرزند بعدی‌شان از طریق فرزندخواندگی به خانواده اضافه شود.
ضمناً طبق قوانین جدید وضع شده در مجلس شورای اسلامی، زنان مجرد نیز تحت شرایط خاص می‌توانند سرپرستی یک یا چند فرزند را بر عهده بگیرند.
با توجه به این موضوع و فرهنگسازی‌های صورت گرفته، طی این سال‌ها تعداد افرادی که تمایل به بچه‌دار شدن از طریق فرزندخواندگی دارند بالا رفته و همین موضوع به تعداد خانواده‌های فرزندپذیر افزوده است.
از این رو دانستن قوانین حقوقی مالی فرزندخوانده‌ها اهمیت زیادی پیدا کرده و نسبت به قبل، به دغدغه‌ی افراد بیشتری تبدیل شده است. یکی از موضوعاتی که در بحث فرزندخواندگی شایان توجه به‌نظر می‌رسد، بحث تقسیم “ارث فرزند خوانده” است.
بعد از این‌که فردی فوت می‌کند، ارتباطش با اموالی که از او بر جای مانده است قطع می‌شود. در این صورت اموال او به وارثان (ورثه) اش تعلق می‌گیرد. ورثه به خویشاوندانی گفته می‌شود که به سبب ازدواج دائم (سببی) یا به خاطر ارتباط خونی با متوفی (نسبی) با او ارتباط دارند.
لازم به‌ذکر است تقسیم ارث تنها زمانی امکان‌پذیر است که تمام دیون متوفی به‌علاوه‌ی مخارج مربوط به کفن و دفن او به‌طور کامل پرداخت شده باشد. در این صورت می‌توان اموال باقی‌مانده را به تناسب بین وراث تقسیم کرد.
پس از این‌که فردی از دنیا رفت، اموال باقی مانده از او به نسبت خاصی میان ورثه تقسیم می‌شود. ترتیب وارثان برای تقسیم ارث، به این صورت است: همسر، والدین و سپس فرزندان. به این معنا که اگر مرد متأهلی وفات کند و همسر او هنوز در قید حیات باشد، یک هشتم از اموال به‌عنوان ارث به او می‌رسد. سپس سهم ارث والدین در صورتی که در قید حیات باشند پرداخت می‌شود و پس از آنان نیز، فرزندان به نسبت مشخصی ارث خواهند برد.
همانطور که گفتیم برای این‌که شخصی جزء وراث فرد متوفی قلمداد شود، لازم است به صورت سببی یا نسبی با او رابطه‌ی خویشاوندی داشته باشد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت با توجه به این‌که فرزندخوانده به هیچ‌کدام از دو طریق سببی (ازدواج دائم) یا نسبی(رابطه‌ی خونی) با متوفی خویشاوند محسوب نمی‌شود، از دریافت سهم‌الارث تحت شرایط معمول محروم خواهد بود. بنابراین صلح اموال به فرزند خوانده از والدین غیرزیستی خود امکان پذیر نمی باشد.
افرادی که برای به سرپرستی گرفتن فرزند اقدام می‌کنند، پیش از تحویل گرفتن فرزند متعهد می‌شوند که تمام هزینه‌های مربوط به خوراک، پوشاک، مسکن، تربیت، نگهداری و تحصیل آنها را تا رسیدن به سن قانونی تقبل کنند.
این حکم حتی زمانی که والدین غیرزیستی پیش از رسیدن فرزندخوانده به سن قانونی از دنیا بروند، تا هنگام پیدا شدن والدین جدید پابرجاست. به این معنا که در صورت پیدا نشدن سرپرست جدید، هزینه‌های ذکر شده تا زمان رسیدن فرزندخوانده به سن قانونی باید توسط متوفی تامین شود. به همین علت والدین غیرزیستی فرزندخوانده وظیفه دارند فرزند خوانده را تحت پوشش بیمه‌ی عمر قرار دهند تا در صورت فوت والد خاص یا والدین، از رسیدن آسیب به او جلوگیری شود.
با این حال طبق قانون تنها وظیفه‌ی تربیت، تامین نفقه، نگهداری و حفظ احترام فرزند بر عهده‌ی والدین غیرزیستی است و جز آن به فرزندخوانده ارث نمی‌رسد.
همانطور که توضیح دادیم فرزندخوانده جزء ورثه حساب نمی‌شود و پس از مرگ پدرخوانده و مادرخوانده چیزی از اموال آنها به او نمی‌رسد. اما والدین فرزندپذیر می‌توانند به کمک روش‌های دیگری اموال خود را به فرزند خوانده‌شان انتقال دهند. در ادامه سه روشی که می‌توان به کمک آن ارث فرزند خوانده را تعیین کرد و اموال را به او انتقال داد ذکر کرده‌ایم.
یکی از روش‌های انحصار وراثت فرزند خوانده وصیت تملیکی است. وصیت تملیکی به این معناست که شخص تصمیم بگیرد اموال یا منفعتی که از آن به دست می‌آید پس از مرگش به شخص خاصی برسد. بدین ترتیب والدین فرزندپذیر می‌توانند اطمینان حاصل کنند که بخشی از اموال آنها پس از مرگ، به فرزندخوانده‌شان می‌رسد.
در این فقره لازم به ذکر است که شخص موصی، تنها می‌تواند درمورد تکلیف یک سوم اموال خود پس از مرگ، تصمیم‌گیری کند و در صورتی که بخواهد چیزی بیش از این را به کسی ببخشد یا برای صرف در کاری درنظر بگیرد، بایستی این عمل را با هماهنگی ورثه‌ی خود انجام دهد.
با توجه به این‌که معمولاً از این روش استقبال نمی‌شود و افراد تصمیم می‌گیرند اختیار اموال‌شان در هنگام حیات در دست خودشان باشد، اما انتقال اموال به فرزندخوانده پیش از وفات یکی از راه‌هایی است که والدین فرزندپذیر را نسبت به آینده‌ی فرزندخوانده‌شان مطمئن می‌کند. بدین ترتیب آنها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که در صورت فوت‌شان، تضمینی برای ادامه‌ی زندگی فرزند خوانده‌شان وجود خواهد داشت.
روش صلح عمری به این معناست که فرد تصمیم می‌گیرد طی یک قرارداد، تمام یا بخشی از اموال خود را به شخصی انتقال بدهد. با این تفاوت که تا زمانی که فرد در قید حیات است مالکیت و حق دخل و تصرف در اموال بر عهده‌ی خود او است و تنها پس از مرگ است که فرد متصالح می‌تواند به طور کامل به اموال دسترسی داشته باشد.
روش صلح عمری بهترین روش تعیین ارث فرزند خوانده و انتقال اموال بین والدین فرزندپذیر و فرزندخوانده است. در این روش، هم فرزندخوانده بابت آینده‌ی خود اطمینان دارد و هم والدین فرزندپذیر می‌توانند در مدت حیات خود اختیار دارایی‌هایشان را در دست داشته باشند.
گروه وکلای فراز با بیش از یک دهه فعالیت و تجربه‌ی بررسی هزاران پرونده‌ی مرتبط با تقسیم ارث، از موفق‌ترین گروه‌های حقوقی فعال در سطح کشور است. در صورتی که هنوز سؤالی در مورد ارث فرزند خوانده یا موارد مرتبط با آن دارید، می‌توانید به این گروه مراجعه کنید.
همچنین با نگاه به وب‌سایت این گروه و مرتبط شدن با کارشناسان خبره‌ی آن، می‌توانید بابت حل و فصل شدن مسائل حقوقی‌تان در اسرع وقت اطمینان‌خاطر پیدا کنید.
