انحصار وراثت محدود به معنای تعیین وراث قانونی متوفی و مشخص کردن سهم الارث هر یک از آنها است، اما تنها در صورتی که ارزش کل ماترک متوفی کمتر از پنجاه میلیون تومان باشد. انحصار وراثت محدود نسبت به انحصار وراثت نامحدود مراحل ساده تر و سریع تری دارد و هزینه آن نیز کمتر است. همانطور که در مقالات قبل هم توضیح داده‌ایم انحصار وراثت سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و در آن اسامی تمام ورثه متوفی و سهم الارث هر یک از آنها مشخص شده است. این سند برای انجام امور مختلفی از جمله تقسیم ارث، انتقال اموال متوفی به نام ورثه و دریافت مطالبات متوفی از دیگران مورد نیاز است.
انحصار وراثت محدود یک مدرک قانونی است که مشخص می‌کند ورثه متوفی دقیقاً چه افرادی هستند. همچنین میزان سهم‌الارث هر یک از ورثه در گواهی انحصار وراثت محدود تعیین می‌گردد. این گواهی به این معناست که، وراث مشمول محدودیت‌هایی هستند. این محدودیت در واقع در خصوص ارزش ماترک متوفی می‌باشد. گواهی محدود برای اموال ارزشمند متوفی از قبیل اموال غیر منقول، املاک، خودرو و … کاربرد نخواهد داشت.
برای این مدرک، وراث باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و فرم دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت محدود را تکمیل کنند. پس از پرداخت هزینه دادرسی و ارائه مدارک لازم، شورای حل اختلاف گواهی را صادر می‌کند.
تفاوت اصلی انحصار وراثت محدود و نامحدود در این است که انحصار وراثت محدود تنها به اثبات سهم وراث از اموال منقول متوفی می‌پردازد، در حالی که انحصار وراثت نامحدود علاوه بر اموال منقول، به اثبات سهم وراث از اموال غیرمنقول متوفی نیز می‌پردازد.
انحصار وراثت محدود به اموال منقول متوفی محدود می‌شود و برای اخذ آن، نیازی به انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار نیست. این نوع انحصار وراثت معمولاً در مواردی که ارزش اموال غیرمنقول متوفی کمتر از ۵۰ میلیون تومان باشد، صادر می‌شود.
انحصار وراثت نامحدود به تمام اموال متوفی، اعم از منقول و غیرمنقول، محدود می‌شود. برای اخذ این نوع انحصار وراثت، نیاز به انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار است تا سایر اشخاصی که ادعای ذینفع بودن در اموال متوفی را دارند، بتوانند اعتراض خود را به دادگاه اعلام کنند.
سایر تفاوت‌های انحصار وراثت نامحدود و محدود: علاوه بر تفاوت اصلی ذکر شده، تفاوت‌های دیگری نیز بین این دو وجود دارد که عبارتند از :
مزایای “انحصار وراثت محدود” عبارتند از:
در مجموع، انحصار وراثت محدود برای مواردی که ارزش ماترک متوفی کمتر از پنجاه میلیون تومان باشد، گزینه مناسبی است. این گواهی مزایایی مانند سرعت صدور، هزینه کمتر و کاربرد محدود دارد.
البته لازم به ذکر است که گواهی انحصار وراثت محدود برای تقسیم اموال متوفی کاربردی ندارد. برای تقسیم اموال متوفی، باید گواهی انحصار وراثت نامحدود دریافت شود.
مراحل انحصار وراثت محدود به شرح زیر است:
مدارک لازم برای انحصار وراثت محدود عبارتند از:
قانون جدید انحصار وراثت در سال 1402 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و از تاریخ 1/1/1403 لازم الاجرا شد. این قانون تغییراتی در مراحل و مدارک لازم برای اخذ گواهی انحصار وراثت ایجاد کرده است.
مهمترین تغییرات قانون جدید انحصار وراثت عبارتند از:
انحصار وراثت محدود یکی از انواع انحصار وراثت است که برای ماترک با ارزش کمتر از پنجاه میلیون تومان صادر می‌شود. این نوع انحصار وراثت نسبت به انحصار وراثت نامحدود مراحل ساده‌تر و سریع‌تری دارد. وراثی که ارزش ماترک متوفی آنها کمتر از پنجاه میلیون تومان است، می‌توانند انحصار وراثت محدود بگیرند.
