انحصار وراثت ملک، فرآیندی است که طی آن ورثه متوفی، با مراجعه به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی، گواهی می‌گیرند که نشان‌دهنده شناسایی و تعیین سهم هر یک از آنها از ماترک متوفی (اموال و دارایی‌های او) است. انحصار وراثت به معنای تعیین وراث قانونی متوفی و مشخص نمودن سهم الارث هر یک از آنها از اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) است. انحصار وراثت ملک برای انتقال مالکیت ملک به ورثه ضروری است و بدون آن امکان انجام معاملات ملکی و نقل و انتقال سند مالکیت ملک به نام ورثه وجود ندارد. در ادامه این مقاله بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.
انحصار وراثت ملک، یک گواهی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف محل اقامت متوفی صادر می‌شود و در آن، اسامی وراث و میزان سهم‌الارث هر یک از آنها مشخص می‌شود. این گواهی برای انجام اقدامات حقوقی و بانکی و ثبتی مربوط به ملک موروثی ضروری است.
انحصار وراثت از جهات مختلفی ضروری است:
مدارک لازم برای انحصار وراثت ملک به شرح زیر است:
دادخواست انحصار وراثت: در دادخواست انحصار وراثت، نام و مشخصات متوفی، وراث و اموال متوفی باید ذکر شود. همچنین باید مشخص شود که انحصار وراثت به صورت نامحدود یا محدود درخواست می شود.
وکالتنامه: در صورت داشتن وکیل، باید وکالتنامه رسمی از سوی وراث به وکیل داده شود.
شناسنامه و کارت ملی وراث: شناسنامه و کارت ملی وراث باید به همراه اصل و کپی ارائه شود.
گواهی فوت متوفی: گواهی فوت متوفی باید از اداره ثبت احوال صادر شده باشد.
استشهادیه: استشهادیه توسط دو نفر شاهد تنظیم می شود و در آن شهادت می دهند که متوفی در زمان فوت دارای اموالی به شرح مشخص شده در دادخواست بوده است.
اعلامیه انحصار وراثت: اعلامیه انحصار وراثت باید در یک روزنامه کثیرالانتشار منتشر شود.
سند مالکیت ملک: سند مالکیت ملک باید به همراه اصل و کپی ارائه شود.
مراحل انحصار وراثت ملک به شرح زیر است:
گواهی انحصار وراثت یک سند رسمی است که میزان سهم الارث هر یک از وراث را مشخص می کند. این گواهی برای انجام بسیاری از امور حقوقی و بانکی مانند فروش ملک، انتقال ملک به نام وراث و دریافت وام از بانک ضروری است.
انحصار وراثت ملک به معنای تعیین وراث قانونی متوفی و میزان سهم‌الارث هر یک از آنها است. این امر برای انجام امور مربوط به اموال متوفی، مانند فروش، اجاره، یا انتقال ملک، ضروری است.
مراحل گام به گام آن به شرح زیر است:
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت ملک عبارتند از:
وراث باید با در دست داشتن مدارک لازم به شورای حل اختلاف محل آخرین اقامتگاه متوفی مراجعه کنند.
انحصار وراثت ملک مشاع، به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن، دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط وراث، میزان سهم هر یک از آنها از ملک مشاع را تعیین می‌کند.
ملک مشاع، ملکی است که در مالکیت چند نفر به صورت مشترک باشد. در این صورت، هر یک از مالکین به نسبت سهم خود، از تمامی قسمت‌های ملک، از جمله عرصه و اعیان، بهره‌مند می‌شوند.
پس از فوت مالک ملک مشاع، ملک به ورثه وی منتقل می‌شود. اما به دلیل اینکه ملک مشاع است، وراث باید برای تعیین سهم هر یک از خود، اقدام به انحصار وراثت کنند.
برای انحصار وراثت مشاع، باید مدارک زیر را به شورای حل اختلاف محل وقوع ملک ارائه دهید:
پس از بررسی مدارک توسط شورای حل اختلاف، گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود. این گواهی، سندی رسمی است که میزان سهم هر یک از وراث از ملک مشاع را مشخص می‌کند.
گواهی انحصار وراثت، برای انجام هر گونه معامله با ملک مشاع، از جمله فروش، اجاره، رهن و … ضروری است.
در صورتی که یکی از وراث، از حضور در شورای حل اختلاف خودداری کند، سایر وراث می‌توانند با ارائه مدارک لازم، انحصار وراثت را به صورت غیابی انجام دهند.
در این صورت، شورای حل اختلاف، بدون حضور وراث، نسبت به صدور گواهی انحصار وراثت اقدام می‌کند.
انحصار وراثت ملک مشاع، یکی از مراحل مهم پس از فوت مالک ملک مشاع است. با انجام این کار، وراث می‌توانند نسبت به تعیین سهم هر یک از خود از ملک مشاع اقدام کنند.
مدت زمان انحصار وراثت ملک در قانون مشخص نشده است و به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نحوه ارائه مدارک: اگر مدارک مورد نیاز به صورت کامل و صحیح ارائه شود، روند رسیدگی به پرونده سریعتر انجام خواهد شد.
وجود اختلاف بین وراث: اگر بین وراث اختلافی وجود داشته باشد، روند رسیدگی به پرونده طولانی تر خواهد شد.
میزان ترافیک کاری شورای حل اختلاف محلی که پرونده در آن مطرح شده است: اگر شورای حل اختلاف محلی ترافیک کاری بالایی داشته باشد، روند رسیدگی به پرونده طولانی تر خواهد شد.
به طور کلی، می توان گفت که مدت زمان انحصار وراثت ملک بین 10 روز تا 2 ماه متغیر است.
در صورتی که وراث ملک بخواهند روند رسیدگی به پرونده را سریعتر انجام دهند، می توانند از خدمات وکیل دادگستری استفاده کنند. وکیل دادگستری می تواند در جمع آوری مدارک، تنظیم دادخواست و پیگیری پرونده در شورای حل اختلاف، وراث را یاری کند.
انحصار وراثت ملک یک فرآیند نسبتاً ساده است که می توان آن را در مدت زمان کوتاهی انجام داد. با این حال، در صورت عدم آگاهی از قوانین و مقررات مربوطه، ممکن است انجام این فرآیند با مشکلاتی مواجه شود. بنابراین، توصیه می شود که در صورت فوت یکی از اعضای خانواده، با یک وکیل دادگستری مشورت نمایید تا مراحل انحصار وراثت ملک به درستی و بدون مشکل انجام شود.
انحصار وراثت ملک یک فرآیند قانونی ضروری است که می تواند به ورثه کمک کند تا حقوق خود را از اموال متوفی دریافت کنند. با انجام صحیح مراحل انحصار وراثت ملک، می توانید از بروز اختلافات بین ورثه و سوء استفاده احتمالی توسط دیگران جلوگیری نمایید.
