چه اموالی مشمول قانون مالیات بر ارث میشوند؟
بر اساس آخرین اصلاحات قانون مالیاتهای مستقیم نیاز است که مالیات اموال به جا مانده از متوفی توسط ورثه پرداخت شود و این مالیات پس از کسر کردن هزینههای برگزاری مراسم خاکسپاری، ترحیم و ادا کردن قرضها و پرداخت کفارهی واجبات ادا نشده و رد مظالم، پرداخت میگردد.
در اصلاحات قانون مالیاتی سال ۱۳۹۴ اموالی که مشمول پرداخت مالیات میشوند شامل هم اموال منقول میشود و هم اموال نامنقول را در بر میگیرد. اموال منقول شامل موارد زیر است:
- سپردههای بانکی
- اوراق بهادار (مانند سهام و اوراق قرضه)
- طلا و جواهرات
- اثاثیه منزل
- وسایل نقلیه
- و…
در مقابل اموال نامنقول شامل زمین و ملک و املاک، آپارتمان، باغ و ویلا و… باشد. بهلحاظ قانونی مادامی که مالیات بر ارث پرداخت نشود، دست وراث از انجام دخل و تصرف در ماترک متوفی کوتاه خواهد بود. برای مثال ورثه پیش از پرداخت مبلغ مالیات تعیین شده، قادر به تقسیم یک ملک که به آنها رسیده است نخواهند بود. با این وجود این نکته را در نظر داشته باشید که برای انجام مراحل انحصار وراثت و دریافت گواهی انحصار وراثت نیازی نیست که مالیات بر ارث پرداخت شود بلکه بعد از آن پرداخت این مالیات ضروری است.
در صورتی که ورثه برای انجام امور ضروری همچون برگزاری مراسم ترحیم و خاکسپاری، پیش از طی کردن فرایندهای مربوط به پرداخت مالیات مربوطه نیاز به برداشت وجه نقد از حساب متوفی داشته باشند بانک میتواند بدون دریافت گواهی واریز مالیات و پس از انجام احراز هویت کامل ورثه، حداکثر تا مبلغ یک میلیون تومان به آنها بپردازد.
نکات مهم:
ارزش اموال منقول و غیرمنقول برای محاسبه مالیات بر ارث بر اساس ارزش روز فوت متوفی تعیین میشود. در صورت وجود وصیت نامه معتبر از سوی متوفی، مواردی که در آن ذکر شده است در اولویت قرار میگیرد. برای اطلاع دقیق از موارد مشمول مالیات بر ارث و معافیتهای آن میتوانید به قانون مالیات های مستقیم مراجعه کنید یا این که میتوانید با وکیل ارث در فراز مشاوره حقوقی داشته باشید.
چه اموالی از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند؟
یکی از مراحل انحصار وراثت، مشخص کردن اموال معاف از مالیات است. در ادامه به صورت تیتروار به معرفی اموال معاف از پرداخت “مالیات بر ارث” میپردازیم.
- وجوه دریافتی پس از بازنشستگی
- حقوق سربازان وظیفه، پسانداز خدمت و مزایای پایان خدمت
- مطالبات دریافت شدهی مربوط به خسارت اخراج
- وجوه دریافتی برای بازخرید خدمت، مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمههای اجتماعی
- مبلغ پرداخت شده توسط موسسات بیمه، بیمهگزار یا کارفرما مانند بیمهی عمر
- خسارت فوت، دیه و مانند آنها که بهصورت یکجا یا به مرور زمان به ورثه ی متوفی پرداخت میشود.
- لوازم منزل شخص متوفی
آن دسته از اموالی که برای سازمانهای دیگر به عنوان وقف یا نذر و حبس در نظر گرفته شود. البته این مورد در صورتی است که سازمانهای مربوطه تایید کرده باشد.
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم به جز موارد ذکر شده، به تمام اموال باقیمانده از متوفی مالیات تعلق میگیرد و ورثه باید حداکثر ظرف یکسال نسبت به پرداخت آن اقدام کنند. در غیر اینصورت تا زمان پرداخت این مبلغ، ماترک بلوکه شده و امکان تقسیم یا دخل و تصرف در آن از ورثه سلب میشود.
مالیات بر ارث چه انواعی دارد و مبلغ آن چگونه تعیین میشود؟
تعداد اقلامی که این نوع مالیات باید برای آنها تعیین شود کم نیست؛ به همین دلیل با قرار دادن آنها در چند دسته میتوان درمورد تعیین مبلغشان بهتر صحبت کرد.
در این مطلب، بهطور کلی اموالی که مشمول پرداخت این نوع مالیات می شوند را در چهار دستهی اصلی قرار داده و توضیح دادهایم که محاسبهی مالیات برای هریک به چه شکلی خواهد بود.
وسایل نقلیه
میزان این مالیات برای وسایل نقلیه وراثی که در طبقه اول قرار دارند، اعم از پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و نوه معادل دو درصد ارزش وسیلهی نقلیه و برای سایر طبقات دو تا چهار برابر میشود. به همین منظور برای طبقه دوم میزان مالیات ۴ درصد و برای طبقه سوم ۸ درصد خواهد بود.
ملک
تعیین میزان مالیات ملک برجایمانده از متوفی به این صورت است که ابتدا ملک توسط کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی ارزشگذاری شده، سپس میزان هفت و نیم درصد آن برای وراث دستهی اول و بین دو تا چهار برابر آن برای وراث دستههای دیگر معین میشود.
سپردههای بانکی، سود سهام و اوراق مشارکت
این مبلغ برای وراث دستهی اول برابر سه درصد ارزش ماترک بوده و مانند دو مورد قبلی، برای وراث سایر دستهها بین دو تا چهار درصد خواهد بود. تعیین ارزش اوراق مشارکت توسط سازمان امور مالیاتی انجام میشود و ارائهی اظهارنامه در این مورد از وثاقت کافی برخوردار نیست.
اموال خارج از کشور
برای این قسم از اموال، دو مرتبه مالیات برای ارث پرداخت میشود. یک مرتبه در خارج از کشور و بار دیگر در داخل کشور. میزان مالیات تعیین شده در خارج از کشور بنابر قوانین همان کشور تعیین میشود اما این مبلغ در داخل کشور برای وراث دستهی اول معادل ده درصد ارزش اموال و برای سایر آنها بین سه تا چهار برابر خواهد بود.
مراحل پرداخت مالیات بر ارث چگونه است؟
پس از فوت فرد و طی شدن مراحل قانونی مربوط به انحصار وراثت، وراث موظف به پرداخت مالیات بر ارث هستند. مراحل پرداخت این مالیات به شرح زیر است:
- دریافت گواهی انحصار وراثت: اولین قدم برای پرداخت مالیات بر ارث، دریافت گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف است. این گواهی نشاندهنده تعداد وراث است. برخی سوال میکنند که تقسیم ارث بدون انحصار وراثت چگونه است؟ بهتر است که برای اطلاعات بیشتر در این خصوص مقالهای که در همین مورد نوشته شده است را مطالعه کنید.
- تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث: وراث موظف هستند اظهارنامه مالیات بر ارث را به طور کامل و دقیق تکمیل و به اداره امور مالیاتی مربوطه ارائه کنند. در این اظهارنامه، اطلاعات مربوط به ماترک، وراث و سهمالارث هر یک از آنها درج میشود.
- محاسبه مالیات بر ارث: پس از ارائه اظهارنامه، اداره امور مالیاتی با توجه به اطلاعات ارائه شده و با استفاده از نرخهای تعیین شده در قانون، مالیات بر ارث را محاسبه میکند.
- پرداخت مالیات بر ارث: وراث موظف هستند مالیات بر ارث محاسبه شده را به حساب اداره امور مالیاتی مربوطه واریز کنند.
آیا وراث خارج از کشور موظف به پرداخت مالیات بر ارث هستند؟
وراثی که در خارج از کشور زندگی میکنند نیز در صورت دریافت ارث از متوفی ایرانی، موظف به پرداخت مالیات بر ارث هستند.
قانون مالیاتهای مستقیم ایران هیچ تفاوتی بین وراث داخل و خارج از کشور قائل نشده است و تمام وراثی که از متوفی ایرانی ارث میبرند، موظف به پرداخت مالیات بر ارث هستند. بنابراین برای پرداخت مالیات ناشی از ارث این افراد باید بر اساس مراحلی که در ادامه بیان میشود؛ عمل کرد:
مراحل پرداخت مالیات بر ارث برای وراث خارج از کشور
بر اساس قانون میان ایرانیان خارج از کشور و ایرانیان داخل کشور در پرداخت ارث هیچ تفاوتی وجود ندارد؛ بنابراین این دسته از افراد میتوانند مطابق مراحل زیر عمل کنند:
- دریافت گواهی انحصار وراثت: وراث خارج از کشور میتوانند از طریق وکیل یا نماینده خود در ایران برای دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کنند.
- تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث: اظهارنامه مالیات بر ارث باید توسط وراث یا نماینده آنها در ایران تکمیل و به اداره امور مالیاتی مربوطه ارائه شود.
- محاسبه مالیات بر ارث: اداره امور مالیاتی با توجه به اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه و با استفاده از نرخهای تعیین شده در قانون، مالیات بر ارث را محاسبه میکند.
- پرداخت مالیات بر ارث: وراث خارج از کشور میتوانند از طریق حسابهای بانکی خود در خارج از کشور یا از طریق صرافیهای مجاز در ایران نسبت به پرداخت مالیات بر ارث اقدام کنند.
سخن پایانی
گروه وکلای فراز با بیش از ده سال سابقه در زمینهی حلوفصل مسائل مختلف افراد در باب ارث و سایر مسائل حقوقی، توانسته است به هزاران نفر برای پیشبرد مسائل حقوقیشان کمک کند.
اگر فکر میکنید در مورد مسائل حقوقی مرتبط با موضوع ارث به کمک نیاز دارید، میتوانید با گروه وکلای فراز در ارتباط باشید و اطمینان کسب کنید که این گروه، به شما کمک خواهند کرد تا با صرف کمترین هزینه ی مالی و زمانی به نتیجهی مطلوبتان برسید. برای آگاهی بهتر با وظایف وکیل ارث میتوانید مقاله مربوط به وکیل ارث و میراث چه وظایفی دارد را مطالعه کنید.
سؤالات متداول
برای پرداخت مالیات بر ارث به چه مدارکی نیاز داریم و باید به کجا مراجعه کنیم؟
مهمترین مدرکی که برای پرداخت مالیات بر ارث لازم خواهید داشت، گواهی انحصار وراثت است. برای دریافت گواهی انحصار وراثت، بایستی تمام ورثه با در اختیار داشتن مدارک شناسایی به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کرده و پس از تکمیل فرم مخصوص به اینکار، گواهی انحصار وراثت را دریافت کنند.
سپس ورثه باید با در اختیار داشتن این مدرک، به ادارهی امور مالیاتی مراجعه کنند و پس از پرداخت مبلغ مالیات تعیین شده، برگهی مالیات بر ارث (مفاصاحساب مالیات ورثه) را دریافت کنند. این مرحله حدوداً دو ماه به طول میانجامد.
چه مدت پس از پرداخت مالیات بر ارث قادر به فروش اموال خواهیم بود؟
وراث پس از دریافت برگهی مفاصاحساب مالیات ورثه، بایستی یک مرتبهی دیگر به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنند. آنها باید در این مرحله با در دست داشتن دو مدرک نام برده شده در بالا بهعلاوهی مدارک شناسایی هر فرد، با مراجعه به یک دفتر ثبت اسناد رسمی تقاضای خود مبنی بر دریافت سند تک برگی وراث را پر کنند.
ورثه پس از دریافت این سند قادر خواهند بود اموال خود را به فروش رسانده، صلح کرده یا هرگونه دخل و تصرف لازم را در آن ایجاد کنند.
مراحل تکمیل، ثبت و ارسال اظهارنامهی الکترونیک ارث به چه صورت انجام میشود؟
ورثه باید پس از ورود به سامانهی اظهارنامهی الکترونیکی ارث، با نام کاربری و کلمهی عبور دریافت شده از سامانهی ثبت نام الکترونیکی سازمان امور مالیاتی کشور، به محتوای اظهارنامهی فرم ۲۶ یا ۳۴ دسترسی پیدا کنند و پس از درج اطلاعات درخواستی و ثبت آن در هر مرحله و سپس تأیید نهایی اطلاعات، نسبت به دریافت کد رهگیری اقدام کنند. درنهایت با پرینت گرفتن از اطلاعات اظهارنامه، این کار به اتمام خواهد رسید.