مطالبه ارث زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از وراث نسبت به سهم‌الارث خود معترض بوده و با سایر وراث در این خصوص اختلاف داشته باشد. در این یادداشت قصد داریم موضوع مطالبه ارث را بررسی کنیم و مراحل آن را شرح دهیم. در صورتی که دوست دارید در این مورد بیشتر بدانید، لطفاً تا پایان این یادداشت با ما همراه باشید.
وقتی کسی فوت می‌کند ورثه باید اموالی را که از او برجای مانده است به شیوه‌ی مشخص شده در قانون، میان خود تقسیم کنند. با این وجود، کار تقسیم ارث همیشه به این سادگی پیش نمی‌رود و در بسیاری از اوقات اختلافاتی درخصوص چگونگی تقسیم اموال میان ورثه به‌وجود می‌آید. در اکثر موارد این اختلافات بدون دخالت حقوقی قابل‌حل نیستند و بایستی توسط مراجع قضایی برطرف شوند.
برای مثال اگر آپارتمانی به صورت مشاع به 3 برادر ارث رسیده باشد و یکی از آن‌ها بخواهد برخلاف نظر دو نفر دیگر آن ملک را بفروشد تکلیف چیست؟ آیا باید ملک مشاع طبق نظر اکثریت بدون انجام هیچ‌گونه دخل‌وتصرفی برجای بماند؟ در چنین شرایطی حق برادر دیگر که مایل به فروش سهم‌الارث خود از آپارتمان است چه میشود؟
قانون برای چنین شرایطی نیز تدابیری اندیشیده است که با کمک گرفتن از آن‌ها میتوان اختلافات پیش آمده بر سر تقسیم ارث را تا حد زیادی حل و فصل کرد. در ادامه شما را با این تدابیر آشنا خواهیم کرد.
در قانون آمده است که ماترک متوفی به‌صورت قهری به ورّاث آن‌ها منتقل میشود. این بدان معنا است که تمام اموال و دیون متوفی اعم از بدهکاری‌ها و بستانکاری‌های او پس از مرگ به وراث منتقل میشود و آن‌ها اختیاری در رابطه با قبول یا رد ماترک نخواهند داشت.
برای مثال ممکن است یک فرد در زمان حیات خود مبالغی بدهی به اشخاص مختلف داشته باشد و پیش از ادای آن از دنیا برود؛ در این صورت بدهی او به صورت قهری یعنی بدون توجه به میل و رغبت ورثه، به آن‌ها منتقل میشود و آن‌ها موظف به ادای دین و پرداخت بدهی متوفی خواهند بود.
اما در بسیاری از موارد، آن‌چه پس از کسر دیون و پرداخت هزینه‌های خاکسپاری و مراسم ترحیم آبرومندانه برای متوفی برجای می‌ماند، اموالی است که مبلغ قابل‌توجهی ارزش دارند. برای مثال ممکن است از یک شخص مقداری اشیای قیمتی، ملک و پول نقد برجای مانده باشد.
در این‌صورت طبیعی است که ورثه بخواهند نسبت به گرفتن حق سهم‌الارث یا به عبارت بهتر مطالبه ارث خود اقدام کنند و به مالی که از متوفی به آن‌ها رسیده است دسترسی پیدا کنند. ولی گاهی اوقات این اموال به صورت مشاع است و همین امر سبب بروز اختلافاتی در تقسیم ارث میشود.
حال زمان آن است که وراث با مراحلی که باید برای مطالبه ارث طی کنند آشنا شوند تا بتوانند سریع‌تر و از کم‌هزینه‌ترین مسیر ممکن به حق خود برسند. اما طی کردن این مسیر چگونه و از چه طریقی ممکن است؟
باتوجه به موضوع مورد بحث و با توجه به نوع ماترک برجای مانده از متوفی، میزان هماهنگی ورثه و شیوه‌ی تصرف وراث در اموال به ارث رسیده، راه‌های گوناگونی برای تقسیم ارث وجود دارد.
برای مثال چنان‌چه مال به ارث رسیده، یک قطعه زمین قابل تقسیم باشد که تمام مراحل مربوط به ثبت آن به انجام رسیده باشد، ورثه برای مطالبه ارث بایستی از اداره ثبت تقاضای افراز کنند. اما در صورتی‌که ملک بر جای مانده از متوفی یک واحد آپارتمان باشد که قاعدتاً غیرقابل تقسیم است، ورثه ناچارند تا با مراجعه به دادگاه تقاضای فروش ملک را اعلام نمایند.
یکی از شروط لازم در تقسیم ارث یا هر نوع دخل و تصرف حقوقی در ماترک متوفی، اخذ گواهی انحصار وراثت است. در حقیقت پیش از صدور گواهی انحصار وراثت، امکان هیچ‌گونه دخل و تصرفی در اموال مشاع و مفروز به ارث رسیده وجود ندارد.
در ادامه، به صورت مختصر و فهرست‌وار به مراحل مطالبه ارث اشاره کرده‌ایم:
گام اول: وراث متوفی در گام اول بایستی نسبت به دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کنند.
گام دوم: در قدم بعدی لازم است همه‌ی وراث به اتفاق یک‌دیگر سند تقسیم‌نامه‌ی ارث تنظیم کرده و آن را امضا کنند. لازم به ذکر است که این امر زمانی قابل اجرا است که وراث بر سرتقسیم ارث با یک‌دیگر اختلاف نظر نداشته باشند.
گام سوم: در صورت وجود اختلاف بین وراث در زمینه‌ی تقسیم ارث و هنگامی‌که ماترک از نوع غیرمنقول باشند، لازم است ورثه طبق مقررات تقسیم ارث به اداره‌ی ثبت مراجعه کنند و درخواست افراز اموال نمایند. سپس جهت مطالبه سهم‌الارث خود به دادگاه مراجعه کرده و پس از اعلام درخواست، نسبت به دریافت سهم خود از ماترک یا صدور مجوز تقسیم ارث اقدام کنند.
گام چهارم: تقسیم اموال منقول با فرض این‌که تمام وراث برای تقسیم ارث با یک‌دیگر اختلاف داشته باشند، در قالب طرح شکایت برای مطالبه سهم‌الارث قابل انجام است.
در زمینه‌ی مطالبه‌ی ارث موضوع مهمی وجود دارد که توجه به آن می‌تواند باعث شود مدعیان ارث سهل‌تر به حقوق قانونی خود دست پیداکنند. لازم است بدانید مسائل و دعاوی پیش‌آمده حول ارث حساسیت بسیاری دارند و گاهی فرد با انجام یک اقدام ساده می‌تواند با صرف کم‌ترین هزینه و میزان انرژی و زمان به هدف خود برسد. در این زمینه گرفتن مشورت از یک مشاور حقوقی دارای صلاحیت بسیار کارگشا خواهد بود.
اگر نیاز به استفاده از خدمات یک وکیل مجرب در زمینه‌ی مسائل ارث و میراث و همچنین مطالبه ارث فرزند خوانده دارید، می‌توانید از کمک گروه وکلای فراز استفاده کنید.
ویژگی بارز وکلای این گروه، داشتن تجربه‌ی کافی در حل مسائل مرتبط با ارث و میراث است. بنابراین چنان‌چه در این زمینه به چالشی برخوردید که احساس کردید به‌تنهایی قادر به حل کردن آن نیستید، می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در وب‌سایت این گروه با یکی از وکلای مجرب فراز در ارتباط باشید.
در بخش پایانی یادداشت به برخی از متداول‌ترین پرسش‌های مطرح شده پیرامون موضوع مورد بحث پرداخته‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم این بخش را به دقت مطالعه کنید چرا که ممکن است پاسش پرسش شما در میان آن‌ها باشد.
چنان‌چه مادر پس از وفات پدر از دنیا رفته باشد، هریک از وراث قانونی مادر قادرخواهند بود سهم‌الارث خود از ماترک متوفی را مطالبه کنند. با توجه به این‌که پس از وفات مادر، مادربزرگ مادری یکی از ورثه‌ی او به‌شمار می‌آید قادر خواهد بود سهم خود را از یک هشتم منزل همسر مادر متوفی را از فرزندان او مطالبه کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تقسیم ارث مادر به لینک مربوطه مراجعه کنید.
در اصطلاح حقوقی به بخشیدن سهم‌الارث و امثال آن هبه گفته میشود. باید توجه داشت در صورتی که شخص هبه کننده قصد رجوع از تصمیم خود را داشته باشد، یعنی از بخشیدن حق خود از ماترک متوفی منصرف شود، قانون این حق را برای او قائل خواهد بود.
اما رجوع از هبه مشروط بر این است که مال همچنان باقی باشد و برای مثال اگر ماترک یک خانه باشد که به فروش رفته است دراین حالت شخص نخواهد توانست از هبه‌ی خود رجوع کند.
خیر؛ مطالبه ارث بین زن و شوهر به هرنحوی که باشد، منوط به وجود رابطه‌ی زوجیت ثبت شده هنگام وفات یکی از آن‌ها است. بنابراین چنان‌چه ازدواج یک زوج، به‌صورت عقد دائم باشد اما ثبت محضری نشده باشد این دو ورثه‌ی یک‌دیگر به حساب نمی‌آیند و از همدیگر ارث نخواهند برد.
