ازدواج و طلاق اسلامی دارای قوانین حقوقی و فقهی خاصی است که آگاهی به آن‌ها برای طی مراتب قانونی توسط زوجین ضروری است. برخی از این قوانین در مورد حقوق مالی زوجه (زن) نسبت به زوج (مرد) در ازدواج می‌باشد. بر طبق قوانین حقوقی، زوجه به واسطه ازدواج از حقوقی مانند نفقه، مهریه و اجرت المثل برخوردار می‌شود. به طور کلی، مهریه و نفقه حقوق مالی هستند که هم در مدت ازدواج و زندگی مشترک، و هم پس از طلاق و جدایی برای زوجه قابل مطالبه هستند، اما اجرت المثل و نحله باید در طی پرونده طلاق مطالبه شوند. در این مطلب به پرسش نحله چیست پاسخ می‌دهیم و قوانین مرتبط با آن را بررسی می‌کنیم.
در پاسخ به این سوال که نحله چیست باید بگوییم که این واژه در مفهوم لغوی به معنای هدیه و بخشش است. طبق قانون ازدواج و طلاق اسلامی، تنها وظیفه زن در ازدواج، تمکین از شوهر و تربیت فرزندان است. بر همین اساس، اگر مرد قصد داشته باشد زوجه خود را طلاق دهد، زوجه حق این را دارد که در ازای تمام فعالیت‌های دیگری که در خانه همسر خود انجام داده (به جز وظیفه شرعی و حقوقی) دستمزد متناسب با عرف و قانون، مطالبه کند. البته در این مسیر بهتر است از یک وکیل طلاق کمک گرفت. طبق قانون فقه و حقوق اسلامی، دادگاه موظف است پس از مطالبه زن، بر اساس تعداد سال‌های زندگی مشترک میان زوج و زوجه، و نوع فعالیت‌هایی که زوجه در خانه همسر خود انجام داده است، و همچنین با در نظر گرفتن وضعیت مالی زوج، مبلغی را به عنوان دستمزد زن مشخص کند که به آن نحله گفته می‌شود و مرد موظف به پرداخت آن خواهد بود.
دریافت تمام حقوق مالی در ازدواج یا طلاق تابع شرایطی است. اما شرایط دریافت نحله چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که پرداخت این حق مالی تنها در صورتی انجام می‌شود که درخواست جدایی از جانب زوج باشد. در صورتی که درخواست طلاق از جانب زوجه ارائه شود، زوجه نمی‌تواند برای دریافت اجرت المثل و نحله مطالبه‌ای داشته باشد. در حقیقت، طبق قوانین حقوقی ازدواج اسلامی، تنها در صورتی که زوج بدون داشتن دلیل موجه و قانع‌کننده اقدام به ترک زندگی مشترک کرده و درخواست طلاق کند، زوجه می‌تواند از قانون حمایتی نحله، که توسط قانون‌گذاران تعریف شده، استفاده کند.
از دیگر مواردی که باید در پاسخ به سوال شرایط نحله چیست، نام ببریم این است که زوجه در حین زندگی مشترک نمی‌تواند برای مطالبه این مورد اقدام کند. طبق قوانین حقوقی ازدواج و طلاق اسلامی، به منظور تعیین مقدار اجرت المثل، به نظر کارشناس حقوقی مورد تایید دادگاه نیاز است اما، در مورد نحله این موضوع صحت ندارد و برای تعیین مقدار آن به نظر کارشناس حقوقی نیازی نیست. دادگاه ازدواج و طلاق اسلامی، با در نظر گرفتن مواردی از جمله تعداد سال‌های زندگی مشترک، شغل زوج و زوجه و همچنین وضعیت مالی زوج، مقداری را برای این حق مالی مشخص می‌کند.
زوجه می‌تواند درخواست خود را مبنی بر دریافت اجرت المثل یا نحله، به دادگاه محل زندگی مشترک خود ارائه کند. دادگاه پس از دریافت این درخواست، تاریخ مشخصی را برای حضور طرفین و رسیدگی به موضوع دادخواست تعیین می‌کند. زوجین موظف هستند در این جلسه حضور یابند و در حین این جلسه، زوجه باید ثابت کند که در حین زندگی مشترک، توسط شوهر خود مجبور به انجام فعالیت‌هایی اضافه بر وظایف حقوقی خود بوده و در ازای این فعالیت‌ها، مستحق دریافت نحله است.
اساس قانون بر این مبناست که برای انجام تمام فعالیت‌ها باید اجرتی وجود داشته باشد و مجانی بودن هر امری باید با دلیل و مدرک اثبات شود. بر همین مبنا، هر نوع فعالیت اضافه بر وظایف حقوقی و شرعی زن در خانه شوهر، دارای اجرت خواهد بود. در برخی موارد، بعضی از قضات اذعان داشته‌اند که آن چه زن در حین زندگی مشترک خود انجام می‌دهد نوعی لطف است و در نتیجه نمی‌بایست برای آن اجرتی در نظر گرفت. لازم به ذکر است که اثبات این موضوع که زن در زندگی مشترک فعالیتی انجام داده که باید در ازای آن نحله دریافت کند کار دشواری است. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم پیش از ارائه درخواست خود مبنی بر مطالبه این حقوق مالی، با وکلای حقوقی معتبر، مانند گروه وکلای فراز که مجموعه‌ای خوشنام و با سابقه در حوزه امور ازدواج و طلاق است و خدماتی از جمله طلاق توافقی ارائه می‌کند، مشورت کنید و به کسب اطلاعات کامل در مورد این که شرایط دریافت نحله چیست، بپردازید.
شاید برای شما نیز سوال شده باشد که تفاوت اجرت المثل و “نحله چیست”؟ طبق آن چه گفته شد، هر دو این موارد جزء مطالباتی هستند که دریافت آن‌ها برای زوجه در زمانی که درخواست طلاق از جانب زوج باشد، امکان‌پذیر است. همچنین، اگر زوجه هر یک از این حقوق مالی را مطالبه کند، اما در دادگاه اثبات شود که درخواست طلاق شوهر به دلیل سوء معاشرت و سوء رفتار زن بوده است، زوجه امکان دریافت آن‌ها را نخواهد داشت. تمامی این موارد می‌توانند با مشاوره یک وکیل طلاق توافقی انجام شود. نحله و اجرت المثل هر دو زیر مجموعه حقوق مالی زن هستند اما، بر طبق قوانین ازدواج و طلاق اسلامی، زوجه تنها مستحق دریافت یکی از این دو مورد است. به عبارت دیگر، اگر حکم دریافت اجرت المثل برای زوجه داده شود، نحله به وی تعلق نخواهد گرفت و اگر با درخواست نحله زوجه موافقت شود، دیگر اجرت المثل برای وی قابل مطالبه نیست. اجرت المثل در زندگی مشترک به فعالیت‌هایی تعلق می‌گیرد که توسط زن، با درخواست شوهر و بدون دریافت حق‌الزحمه انجام شده‌اند. در این راستا، زوجه باید بتواند اثبات کند که در زمان انجام این امور قصد تبرع نداشته و انجام فعالیت‌های مذکور با درخواست و دستور زوج انجام شده است.
تفاوت اصلی این حقوق مالی در تعریف آن‌هاست. اجرت المثل در حقیقت حق‌الزحمه‌ای است که در ازای فعالیت‌های غیر موظف زن در زندگی مشترک به وی تعلق می‌گیرد. در حالی که نحله، نوعی بخشش از جانب شوهر به شمار می‌رود و نیازی نیست که حتما زن در ازای آن فعالیت قابل اثباتی انجام داده باشد.
زوجه می‌تواند قبل از اجرای صیغه طلاق برای دریافت این حقوق مالی اقدام کند و پرداخت آن‌ها توسط زوج نیز، می‌تواند پیش از طلاق صورت گیرد.
مواردی که برای تعیین میزان این حقوق مالی در دادگاه در نظر گرفته می‌شوند عبارتند از تعداد سال‌های زندگی مشترک و وضعیت مالی زوج.
خیر. زوجه در زمان درخواست طلاق از جانب زوج، تنها مجاز به دریافت یکی از این دو مورد است.
این نکته را حتما مدنظر داشته باشید که قبل از طلاق باید هزینه وکیل طلاق و تمامی فرآیندهای آن را نیز در نظر داشته باشید. برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم حتما مشاوره با وکلای فراز داشته باشید.
در این مطلب به این پرسش که نحله چیست پاسخ دادیم و به توضیح تفاوت نحله با اجرت المثل در قوانین حقوقی و فقهی ازدواج و طلاق اسلامی پرداختیم. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد نحوه تعلق گرفتن حقوق مالی به زوجه، یا میزان این حقوق و سایر موارد مرتبط، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره تخصصی وکلای خبره در مجموعه گروه وکلای فراز کمک بگیرید.
