نحوه صدور المثنی گواهی انحصار وراثت
با تطابق مدارک شناسایی وراث، گواهی فوت و شناسنامه فرد، در دادگاه نسبت به صدور رونوشت گواهی حصر وراثت اقدام می‌نماید. در صورتی که گواهی فوت مفقود شده باشد، امکان “دریافت مجدد گواهی انحصار وراثت” از سامانه اینترنتی ثبت احوال وجود دارد. همچنین، اگر شناسنامه متوفی گم شده باشد، امکان صدور مجدد آن از طریق رأی دادگاه و در صورت لزوم وجود دارد. در این حالت، ثبت احوال به موجب رأی دادگاه، شناسنامه المثنی با ذکر وضعیت فوت متوفی را صادر می‌کند.
مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت
- گواهی فوت شخص فوت شده
- استشهادیه محضری
- شناسنامه شخص فوت شده
- عقدنامه و یا رونوشت آن
- شناسنامه ورثه
- در صورت وجود، ارائه وصیت نامه
علت نیاز دریافت مجدد گواهی انحصار وراثت
ورثه بعد از فوت متوفی نیاز به معامله و یا انتقال ماترک خواهند داشت که معمولاً یکی از موضوعات دعاوی ارث می‌باشد. این امر بدون پشت سر گذاشتن مراحل اداری و قانونی امکان‌پذیر نمی‌باشد.
اولین مرحله برای اثبات این که شخص جزء وراث متوفی می‌باشد، دریافت مجدد گواهی انحصار وراثت است. گواهی مذکور در حقیقتا یک مدرک محسوب می‌شود که در آن تمام وراث به صورت دقیق مشخص می‌شوند.
در این گواهی همچنین مقدار سهم الارث هر یک از ورثه تعیین می‌شود. جهت مراجعه به تمام ادارات دولتی، داشتن این گواهی واجب است و بدون آن، فرد مراجعه کننده به هیچ عنوان نمی‌تواند ثابت کند که جزء ورثه متوفی می‌باشد.
مراحل اداری
پیش از هر چیز، برای دریافت مجدد گواهی انحصار وراثت ، وراث باید مدارک لازم را تهیه کنند. برای دریافت استشهادیه ، وراث باید فرم مخصوص استشهادیه را در دفتر اسناد رسمی تکمیل کنند.
برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای ۳ نفر به عنوان شاهد نیاز است. بعد از تایید فرم استشهادیه از سوی دفتر اسناد رسمی، مرحله بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضائی می‌باشد.
با رفتن به یکی از دفترهای خدمات قضائی، وراث باید دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت را ارائه دهند.
بعد از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت شخص فوت شده، اقدام به انتشار آگهی انحصار وراثت نامحدود در روزنامه خواهد کرد.
شورای حل اختلاف با هدف اطمینان حاصل کردن از عدم وجود ذی‌نفع دیگری به غیر از متقاضیان، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند.
یک ماه فرصت می‌دهد تا اگر شخصی ادعای ذی‌نفع بودن دارد، مراجعه کند. در غیر این صورت بعد از گذشت یک ماه، گواهی انحصار وراثت نامحدود توسط شورای حل اختلاف صادر خواهد شد.
انواع حصر وراثت
گواهی حصر وراثت به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. اگر کل ارزش میراث متوفی کمتر از ۲ میلیون تومان باشد، اخذ گواهی حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. اما اگر متوفی اموال منقول و غیرمنقول را به ارث گذاشته باشد، حتماً باید گواهی انحصار وراثت نامحدود را اخذ کنیم. هزینه دریافت این دو گواهی یکسان است و تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست. برای گواهی نامحدود، دادگاه آگهی را در روزنامه منتشر می‌کند تا اگر کسی اعتراض دارد، مراجعه کند و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما اگر تا یک ماه از زمان انتشار آگهی اعتراضی نباشد، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی حصر وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نداریم.
تغییرات انحصار وراثت در دادگاه
مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷/۷/۱۳۹۹ وزارت دادگستری، اگر متوفی دارای اموالی بیشتر از ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد، گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می‌شود و نیازمند نشر آگهی است.
بنابراین، اگر شخصی که درگذشته، اموال کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال داشته باشد، شورای حل اختلاف گواهی محدود را صادر می‌کنند. مدت زمان اخذ گواهی انحصار وراثت محدود برای افرادی که دارای اموال کمتر از پانصد میلیون ریال هستند، ۳ تا ۷ روز کاری است. این امر با توجه به بخشنامه جدید انحصار وراثت که توسط ریاست قوه قضاییه در تاریخ دوم مهر ۹۹ تایید شده است، مورد اجرا قرار می‌گیرد. قبل از این بخشنامه، مبلغ حصر وراثت نامحدود به مقدار سی میلیون ریال بود. اما با تغییر این مبلغ، هم‌اکنون اموال متوفی به معادل ۵۰ میلیون تومان محاسبه می‌شود.
گم شدن انحصار وراثت
توجه داشته باشید که اگر شماره پرونده و شعبه مورد نیاز را داشته باشید، به راحتی می‌توانید کپی از اصل درخواست را دریافت کنید. اگر این اطلاعات را ندارید، اما می‌دانید که مربوط به کدملی خاصی در یکی از شهرها در طول هفت یا هشت سال گذشته می‌باشد، می‌توانید از طریق جستجوی کدملی در رایانه دادگاه یا شورا، اطلاعات مورد نیاز را پیدا کنید. اگر پرونده قدیمی باشد و در بایگانی باشد، نیاز به دانستن شماره پرونده و شعبه دارد.
نکته مهم این است که اگر سابقاً در دفترخانه یا اداره‌ای مشابه ثبت شده باشد، حتماً یک نسخه کپی از مدارک مرتبط و سند تنظیمی موجود است. بنابراین می‌توانید به آن مکان مراجعه کنید و درخواست کپی را انجام دهید. در صورتی که هیچ یک از موارد بالا ممکن نباشد، لازم است دوباره دادخواست اولیه را تهیه کنید.
ماترک متوفی چیست
توضیح در مورد میراث، اموال و حقوقی است که پس از درگذشت شخص باقی می‌ماند. این شامل دارایی‌های منقول مثل پول نقد (سپرده در بانک)، خودرو و دارایی‌های غیرمنقول مانند زمین و خانه است، همچنین حقوق مثل حق قصاص، حق شفعه، حق خیار و دیگر ادعاهایی که اشخاص دیگر ممکن است از دارایی‌های متوفی مطالبه کنند و ورثه به عنوان نماینده قانونی او می‌توانند دعوی را پیگیری کنند.
هر فرد می‌تواند تا یک سوم از اموال (ثلث) را به نفع هر شخص یا اشخاص دیگر از ورثه و دیگران وصیت کند. در حقوق اسلامی و قوانین مربوط به میراث، ترکه (اموال باقیمانده پس از مرگ شخص) زمانی کامل و مشخص می‌شود که بدهی‌ها و وصیت‌های متوفی از کل میراث کسر شده باشند. به عبارت دیگر، پس از کسر وصیت‌های معتبر و قانونی و پرداخت بدهی‌های متوفی، هر آنچه از اموال متوفی باقی می‌ماند، بین ورثه‌ها به تساوی تقسیم خواهد شد.
سخن پایانی
در صورتی که گواهی انحصار وراثت مفقود شود، وراث می‌توانند به شورای اختلاف آخرین محل زندگی شخص فوت شده مراجعه کنند و درخواست صدور مجدد گواهی را ارائه دهند.
این فرآیند، به این معنی است که دریافت مجدد گواهی انحصار وراثت سریع‌تر از اولین بار انجام خواهد شد. علت این سرعت، وجود پرونده وراثت و شخص فوت شده در بایگانی دادگاه می‌باشد.
نکته مهم این است که در صورت مفقود شدن گواهی انحصار وراثت، بهتر است هر چه سریع‌تر اقدام به دریافت مجدد گواهی انحصار وراثت آن نمایید؛ زیرا بدون داشتن این گواهی، نمی‌توانید هیچ گونه اقدامی در خصوص میراث مانند فروش، انتقال و سایر موارد مرتبط با اموال متوفی را انجام دهید.
