نکات قابل توجه در فسخ نکاح
با در نظر گرفتن تعریف فسخ در ازدواج، این نکته را باید در نظر بگیرید که هر زمانی امکان درخواست فسخ وجود ندارد. به عبارتی دیگر برای این که دادگاه با تقاضای شما موافقت کند باید ابتدا بررسی کنید که آیا شرایطی که در آن قرار گرفته اید؛ شرایط قانون فسخ را دارد یا خیر؟ در ادامه برخی نکات مهمی بیان شده است که باید این نکات را قبل از تقدیم دادخواست به دادگاه در نظر بگیرید:
- تنها در صورتی امکان فسخ وجود دارد که عیوبی در زن یا مرد وجود داشته باشد. این عیوب هم در فقه اسلامی و هم در قانون بیان شده است که در ادامه بیشتر در خصوص آن صحبت خواهد شد.
- همانطور که پیش تر گفتیم؛ فسخ با طلاق بسیار متفاوت است. طلاق به انواع متفاوتی تقسیم می شود. به طور مثال طلاق رجعی طلاقی است که برای مرد امکان رجوع به همسرش وجود دارد و در مقابل طلاق بائن وجود دارد. حتی زن و مرد به صورت طلاق توافقی هم می توانند از یکدیگر جدا شوند که در خصوص این دو نوع طلاق پیشنهاد می شود مقالات مربوط را مطالعه نمایید. این در حالی است که فسخ کاملا متفاوت است و به درخواست هم زن و هم مرد انجام می شود.
عیوب در فسخ نکاح
بر اساس قانون برای انجام مراحل فسخ نیاز است که زن یا مرد وجود عیوبی را در همسرش اثبات کند. به این خاطر که دلیل اصلی فسخ داشتن برخی از عیوب در زوج یا زوجه است. البته هر عیبی نمی تواند منجر به فسخ ازدواج شود بلکه قانون آن ها را مشخص کرده است. همچنین نکاتی را که در ادامه بیان می شود را باید در نظر داشته باشید:
- برای این که فسخ برای نکاح انجام شود؛ زن و مرد باید نسبت به عیبی که در یکی از آن‌هاست بی اطلاع باشند. معنای این جمله این است که اگر زن می دانسته که همسرش عیبی داشته؛ اما همچنان با او ازدواج کرده است؛ دیگر بعد از ازدواج حق فسخ نخواهد داشت. در خصوص مرد هم چنین حالتی امکان پذیر است.
- هر دو زن و مرد باید به محض این که از عیوب فسخ کننده نکاح خبردار شدند؛ درخواست فسخ را به کمک وکیل مناسب به دادگاه تقدیم نمایند. اگر زن در سال اول زندگی از فسخ آگاهی پیدا کند؛ اما در سال پنجم درخواست فسخ بدهد؛ به تقاضای او رسیدگی نمی شود. بنابراین فوری شرط اصلی است.
- بر اساس آن چه که گفتیم؛ نیاز است که عیوبی وجود داشته باشد که بتوان درخواست فسخ داد. در ادامه این عیوب بررسی خواهد شد.
فسخ نکاح به درخواست زن
بر اساس ۱۱۲۲ قانون مدنی؛ زن برای این که بتواند درخواست فسخ را به دادگاه تقدیم کند؛ باید ثابت کند که مرد دارای عیوبی است. در ادامه این عیوب بیان می شود:
- خصاء: منظور از خصا این است که مرد اخته شده است. به عبارت دیگر در خصاء مرد دیگر نمی تواند بارور شود.
- عنن: گفته می شود که اگر آلت تناسلی مرد نعوظ نکند و نتواند رابطه جنسی برقرار کند؛ مرد به عنن مبتلا شده است. در خصوص این بیماری گفته می شود که اگر تا یک سال پس از این که زن به دادگاه مراجعه کرد؛ این بیماری رفع نشود؛ درخواست فسخ همچنان وجود دارد. همچنین بیان شده است که اگر بعد از ازدواج هم عنن به وجود آید؛ فسخ برای زن وجود خواهد داشت.
- قطع بودن یا قطع شدن آلت تناسلی مرد یکی دیگر از مواردی است که این حق را برای زن به وجود می آورد که درخواست فسخ بدهد.
درخواست فسخ نکاح از جانب مرد
برخی از عیوب در زن هم باعث می شود که مرد از دادگاه تقاضای حق فسخ داشته باشد. عیوب زنانه در قانون مدنی و در ماده ۱۱۲۳ صحبت شده است که در ادامه به صورت جزئی تر این عیوب را بیان خواهیم کرد. البته ذکر این نکته مهم است که عیوب زنانه باید حتما در هنگام عقد نکاح وجود داشته باشد.
- قَرَن: منظور از قرن این است که در آلت تناسلی زن یک ناهنجاری وجود دارد و به همین خاطر امکان برقراری رابطه زناشویی وجود نخواهد داشت.
- برص: بیماری دیگری که باعث می شود مرد درخواست فسخ بدهد؛ بیماری برص است. در این نوع بیماری، لکه های پوستی در زن ظاهر می شود. پیسی نامی است که به این بیماری هم داده می شود.
- جذام: این نوع بیماری به این صورت است که زخم های پوستی شدید و بد شکلی در زن ظاهر می شود. در گذشته از این بیماری به نام خوره هم یاد می شده است. این بیماری بسیار عفونی است.
- افضا: نوع دیگری از بیماری یا عیوب زنانه افضا نام دارد. این بیماری به این گونه است که مجرای واژن و مقعد یا واژن و مثانه یکی می شود و امکان برقراری رابطه جنسی میسر نمی شود.
- زمین گیری زن و نابینایی از هر دو چشم موارد دیگری است که حق فسخ را برای مردان به وجود خواهد آورد.
جنون زن و مرد
یکی از عیوب مشترک هم در زن و هم در مرد جنون است. ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی بیان کرده است که اگر زن یا مرد به جنون مبتلا شوند؛ فسخ برای هر دو وجود خواهد داشت. البته در ماده ۱۱۲۵ قانون مدنی گفته شده است که اگر مرد بعد از عقد هم به جنون مبتلا شود برای زن حق فسخ وجود خواهد داشت اما در خصوص جنون زن بعد از عقد چیزی بیان نشده است بنابراین به نظر می رسد که اگر بعد از عقد زن مجنون شود؛ مرد حق فسخ نخواهد داشت.
در خصوص جنون تعریف مشخصی در قانون وجود ندارد تنها بیان شده است که اگر مرد یا زن به جنون دائمی یا موقت مبتلا شود؛ برای زن و مرد حق فسخ وجود خواهد داشت. به طور کلی جنون به معنای از بین رفتن عقل است و در صورت اثبات همانطور که بیان شد؛ میتوان نکاح را فسخ کرد. بنابراین به نظر می رسد که جنون و طلاق به دلیل بیماری روانی متفاوت است.
تدلیس در ازدواج و فسخ نکاح
منظور از تدلیس این است همان فریب در ازدواج است. برای مثال زنی در هنگامی خواستگاری مرد را فریب داده باشد و صفاتی را در خود بیان نموده باشد؛ که وجود این صفت‌ها مرد را برای ازدواج با آن زن تشویق کرده است. همچنین اگر زن یا مرد عیبی دارند که این عیوب را پنهان کرده باشند؛ باز هم فریب در ازدواج وجود خواهد آمد و در نتیجه امکان فسخ ازدواج وجود خواهد داشت.
اگر فریب یا تدلیس برای ازدواج به وجود آید زن یا مرد حق دارند که دادخواست فریب در ازدواج تنظیم نمایند و آن را به دادگاه خانواده تسلیم نمایند. البته بهتر است که قبل از این امر حتما با یک وکیل خبره از وکلای فراز مشورت شود.
سخن پایانی
دادخواست فسخ و از بین بردن نکاح از انواع دادخواست‌هایی است که توسط زن یا مرد تقدیم دادگاه خانواده می شود و درخواست انحلال ازدواج است. برای از بین بردن ازدواج از طریق فسخ رعایت شرایطی که در این مقاله بیان شد؛ ضروری است در غیر این صورت برای پایان دادن به ازدواج باید درخواست طلاق دهید. در صورتی که در خصوص نحوه تنظیم دادخواست سوالی دارید یا این که به اطلاعات جامع تری نیاز دارید؛ در بخش نظرات از وکلای فراز سوالات خود را بپرسید.
سوالات متداول
تفاوت طلاق و فسخ در چیست؟ یکی از اصلی ترین تفاوت این است که مرد حق طلاق دارد و بدون ارائه دلیل هم می تواند همسرش را طلاق بدهد اما در فسخ هم زن و هم مرد حق دارند که ازدواج را منحل کنند اما با ارائه دلایل باید این امر اتفاق افتد.
تکلیف مهریه زن در فسخ ازدواج چه می شود؟ اگر هنوز رابطه نزدیکی بین زن و مرد اتفاق نیافتاده باشد؛ زن مستحق دریافت مهریه نیست اما اگر مرد عنن بوده باشد باید نصف مهریه را به زن پرداخت نماید.
