شرایط منع اشتغال زوجه چگونه است؟
همانطور که گفتیم در قانون ایران، حق اشتغال برای زنان به رسمیت شناخته شده است. با این حال، در شرایطی خاص، شوهر میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده و اثبات موارد زیر، حکم به منع اشتغال زوجه را از دادگاه دریافت کند:
- مخالفت با شئونات خانوادگی: شغل زن نباید با ارزش‌ها و عرف حاکم بر خانواده در تضاد باشد. برای مثال، مشاغلی که با شان و منزلت خانواده سازگار نیستند، در این دسته قرار می‌گیرند. تشخیص اینکه شغلی مغایر با شئونات خانوادگی است یا خیر، بر عهده قاضی دادگاه خانواده است و او با توجه به اوضاع و احوال هر پرونده و عرف و عادت جامعه، نظر خود را صادر می‌کند.
- مضر بودن برای سلامتی یا تربیت فرزندان: اگر شغل زن به گونه‌ای باشد که سلامت جسمی و روحی او را به خطر بیندازد یا به دلیل ماهیت آن، امکان رسیدگی مناسب به فرزندان وجود نداشته باشد، شوهر میتواند با اثبات این موضوع، مانع ادامه کار همسر خود شود.
- منافات با مصالح خانوادگی یا حقوق شوهر: در صورتی که شغل زن به گونه‌ای باشد که منافع و مصالح کلی خانواده را به خطر بیندازد یا موجب تضییع حقوق مشروع شوهر شود، شوهر میتواند با اثبات این موضوع، تقاضای منع اشتغال همسر خود را به دادگاه ارائه دهد.
فرایند قانونی منع اشتغال زوجه شامل چه مراحلی است؟
در قانون ایران، شرایط خاصی وجود دارد که در آن شوهر میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده و اثبات موارد قانونی، حکم به منع اشتغال همسر خود را از دادگاه دریافت کند.
مراحل قانونی “منع اشتغال زوجه” به شرح زیر است:
طرح دعوی در دادگاه خانواده
اولین قدم برای منع اشتغال همسر، طرح دعوی در یکی از مجتمع‌های قضایی خانواده است.
شوهر با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست منع اشتغال زوجه را به همراه مدارک و شواهد لازم به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی ارائه می‌دهد.
در این دادخواست، باید مشخصات کامل زوجین، شغل مورد نظر برای منع، و دلایل و مستندات قانونی برای اثبات مغایرت شغل با شرایط قانونی منع اشتغال ذکر شود.
اثبات شرایط منع
پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه رسیدگی کننده ارجاع می‌شود و قاضی مربوطه به بررسی مدارک و شواهد ارائه شده توسط شوهر می‌پردازد.
در این مرحله، شوهر وظیفه دارد که با ارائه مدارک و شواهد کافی، اثبات کند که شغل مورد نظر همسرش با یکی از شرایط قانونی منع اشتغال مغایرت دارد.
مدارک و شواهدی که میتواند در این زمینه مورد استناد قرار گیرد شامل:
شهادت شهود: شهادت افرادی که میتوانند صحت ادعای شوهر را مبنی بر مغایرت شغل همسر با شئونات خانوادگی، مضر بودن برای سلامتی یا تربیت فرزندان، یا منافات با مصالح خانوادگی یا حقوق شوهر را تأیید کنند.
استعلام از مراجع ذیصلاح: در مواردی که نیاز به استعلام از مراجع ذیصلاح مانند اداره کار، مراکز پزشکی، یا بهزیستی باشد، قاضی از این مراجع استعلام خواهد کرد.
معاینه پزشکی: در مواردی که شغل همسر مضر برای سلامتی او یا فرزندان تشخیص داده شود، قاضی ممکن است دستور معاینه پزشکی صادر کند.
رسیدگی و صدور رای
پس از بررسی مدارک و شواهد ارائه شده توسط طرفین و انجام تحقیقات لازم، قاضی رای خود را صادر می‌کند.
رای دادگاه میتواند به یکی از صورت‌های زیر باشد:
قبول دعوی و منع اشتغال: در صورتی که قاضی ادعای شوهر را ثابت شده بداند، حکم به منع اشتغال همسر در شغل مورد نظر صادر می‌کند.
رد دعوی: اگر قاضی دلایل و مستندات ارائه شده توسط شوهر را کافی ندانسته و یا مغایرت شغل با شرایط قانونی منع اشتغال را اثبات نکند، دعوی رد می‌شود.
اعتراض به رای
هر یک از طرفین میتوانند نسبت به رای صادره از سوی دادگاه خانواده، ظرف بیست روز پس از ابلاغ، به دادگاه تجدید نظر استان مربوطه اعتراض کنند.
دادگاه تجدید نظر پس از بررسی مجدد پرونده و دلایل و مستندات ارائه شده توسط طرفین، رای نهایی را صادر می‌کند.
حق و حقوق زن در قبال منع اشتغال چیست؟
در قبال منع کار کردن زوجه، زن از حقوقی برخوردار است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
ادامه کار در شرایط خاص: در برخی موارد، دادگاه ممکن است به زن اجازه دهد تا در شغل فعلی خود به فعالیت ادامه دهد. به عنوان مثال، اگر زن برای تامین نفقه خود یا فرزندانش ناچار به کار کردن باشد، دادگاه ممکن است به نفع او رای دهد.
البته، ادامه کار زن در این شرایط، به تشخیص و نظر قاضی دادگاه بستگی دارد و در هر پرونده به طور جداگانه بررسی می‌شود.
دریافت نفقه: حتی در صورت منع اشتغال، زن همچنان مستحق دریافت نفقه از شوهر خود است. نفقه شامل تمام نیازهای زن از جمله خوراک، پوشاک، مسکن و … می‌شود.
شوهر مکلف است که نفقه زن را به طور کامل و متناسب با شان و منزلت او پرداخت کند. در صورت امتناع شوهر از پرداخت نفقه، زن میتواند از طریق مراجع قانونی اقدام کند.
اگر زن تمکین نکند چه اتفاقی می‌افتد؟
در هر صورت، مرد باید دلایل و مدارک کافی برای اثبات ادعای خود به دادگاه ارائه دهد. تشخیص نهایی اینکه شغل زن با مصالح خانوادگی یا حیثیت زن و شوهر مغایر است یا خیر، بر عهده قاضی دادگاه است.
دادگاه پس از بررسی دلایل و مدارک ارائه شده توسط مرد، در صورتی که آنها را قانع‌کننده بداند، حکم به منع اشتغال زن از شغل مورد نظر صادر می‌کند. این حکم جنبه اعلامی دارد و صرف امتناع زن از اجرای حکم، به منزله عدم تمکین او محسوب می‌شود.
زن نیز میتواند در صورت مخالفت با حکم دادگاه، نسبت به آن اعتراض کند و از حق تجدید نظر خود استفاده نماید.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی منع اشتغال زوجه و شرایطی که در آن ها شوهر می تواند مانع کار کردن همسر خود شود، پرداختیم. منع اشتغال زوجه، آخرین راه حل برای حل اختلافات زناشویی در خصوص اشتغال است. زوجین باید با یکدیگر به توافق و تفاهم برسند و راه حلی را پیدا کنند که برای هر دوی آنها قابل قبول باشد. در صورت بروز اختلاف، زوجین می توانند از مشاوره و راهنمایی یک وکیل مجرب در امور خانواده بهره مند شوند.
