نحوه انحصار وراثت پدر چگونه است؟

مدارک انحصار وراثت پدر

برای انحصار وراثت و اقدام برای مراحل قانونی انحصار وراثت پدر به مدارکی نیاز داریم که آنها عبارتند از:

• گواهی فوت متوفی
• استشهادیه محضری
• شناسنامه متوفی
• عقدنامه یا رونوشت آن
• شناسنامه وراث
• وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)

بعد از جمع آوری مدارک و تحویل آن به مراجع قانونی مراحل انحصار وراثت پدر آغاز می شود و روند قانونی آن انجام می شود.

برگه استشهادیه محضری حصر وراثت چیست؟

یکی از مراحل ضروری برای اخذ گواهی انحصار وراثت، حضور در دفتر اسناد رسمی به همراه سه نفر است. در این مرحله، فرم مخصوصی برای استشهادیه پر می‌شود و اطلاعات مربوط به فرد متوفی و ورثه‌ها به دقت درج می‌شود. سپس دفتر اسناد رسمی مهر و امضاء این اطلاعات را تصدیق می‌کند و گواهی انحصار وراثت پدر صادر می‌شود.

همچنین، اگر موکل تمایل دارد از طریق وکیل خود اقدام به اخذ انحصار وراثت کند، وکیل می‌تواند به تنهایی بدون نیاز به حضور موکل و بدون نیاز به تدارک شهود، استشهادیه محضری را تهیه کند. در این صورت، وکیل مختصات مربوط به ورثگان و متوفی را ارائه می‌دهد و گواهی انحصار وراثت به نام موکل صادر می‌شود.

آخرین تغییرات گواهی انحصار وراثت

مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری، اگر متوفی دارای اموالی بیشتر از ۵۰۰ میلیون ریال (معادل ۵۰ میلیون تومان) باشد، گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می‌شود و نیاز به نشر آگهی دارد.

اگر میزان اموال متوفی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان باشد، شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت محدود صادر خواهند کرد. زمان اخذ گواهی انحصار وراثت محدود برای اموال کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال، معمولاً ۳ تا ۷ روز کاری است. این مدت زمان به دلیل حذف پروسه نشر آگهی کوتاه‌تر از اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود است.

قابل ذکر است که قبل از این بخشنامه، مبلغ مورد نیاز برای حصر وراثت نامحدود، سی میلیون ریال بوده است. اما اکنون با تغییرات اعمال شده و مطابق با بخشنامه جدید که مورد تایید ریاست قوه قضاییه در تاریخ دوم مهر ۹۹ قرار گرفته است، این مبلغ به معادل ۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است.

گم شدن انحصار وراثت پدر

توجه داشته باشید که با داشتن شماره پرونده و شعبه، می‌توان به راحتی کپی برابر اصل درخواست را درخواست کرد. اگر این اطلاعات در دسترس نباشد و فقط می‌دانید پرونده مربوطه در کدام شهر و هفت هشت سال اخیر بوده است، می‌توان از طریق جستجوی کدملی در رایانه دادگاه یا شورا موارد را پیگیری کرد. اگر پرونده از دسترس خارج شده و در بایگانی راکد قرار دارد، برای پیگیری نیاز به دانستن شماره پرونده و شعبه است.

مهم این است که اگر پرونده سابقاً در دفترخانه انتقال صورت گرفته باشد، حتماً یک نسخه کپی از آن در مدارک دفترخانه و سند تنظیمی وجود دارد. بنابراین، می‌توانید به آنجا مراجعه کنید و درخواست کپی اصل درخواست را ارائه کنید. اما اگر هیچ یک از موارد بالا در دسترس نیست، ممکن است نیاز باشد دوباره دادخواست را ارسال کنید.

ماترک متوفی

مفهوم ماترک، اموال و حقوقی است که از متوفی باقی مانده است. این شامل مال منقول، وجه نقد (سپرده در بانک)، خودرو، مال غیر منقول مانند زمین، خانه و دارایی‌های دیگر است. همچنین حقوق مثل حق قصاص، شفعه، حق خیار و طلب‌های متوفی از شخص دیگر نیز جزء دارایی‌ها و اموال او محسوب می‌شوند و وراث به عنوان قائم مقام قانونی متوفی می‌توانند این حقوق را مطالبه و اقامه دعوی کنند.

هر فرد می‌تواند تا یک سوم اموال (ثلث) را به نفع هر شخص یا اشخاص از ورثه و غیر آن وصیت کند. در فقه و حقوق مالکیت وراث نسبت به ترکه، وقتی کامل و مشخص می‌شود که دیون و وصایای متوفی از کل ترکه خارج شده باشد. به عبارت دیگر، پس از کم کردن وصیت‌های قانونی و پرداخت بدهی‌های متوفی، هر آنچه از اموال متوفی مانده باشد بین وراث تقسیم خواهد شد.

سامانه انحصار وراثت پدر

مهم است بدانید که هیچ سامانه‌ای به نام سامانه انحصار وراثت، سامانه پیگیری انحصار وراثت، استعلام انحصار وراثت، اداره “انحصار وراثت پدر” و غیره وجود ندارد و نمی‌دانیم منشأ این اطلاعات غلط کجاست.

آنچه که لازم است این است که خواهان (متقاضی) باید در سامانه ثنا  برای انحصار وراثت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی  ثبت نام کند و اگر از قبل به دلیل کارهای قضایی در سامانه ثنا که ثبت نام آن الزامی است. رمز شخصی دریافت کرده باشد، کافی است. اوراق و ابلاغیه‌های قضایی از طریق سامانه مذکور به متقاضی اعلام می‌شود.

توجه داشته باشید که فقط ثبت نام در سامانه ثنا برای خواهان گواهی حصر وراثت کافی است و نیازی به داشتن ثنای همه ورثه نیست.

عدم همکاری در انحصار وراثت پدر

ممکن است به هر دلیلی یکی از وراث یا حتی چند نفر از آنها دسترسی به مدارک شناسنامه‌ایشان نداشته باشند و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. در این موارد، ذی نفع می‌تواند با تقاضای مراجعه به شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص، اطلاعات لازم را استعلام کند. بنابراین، نگرانی از عدم همکاری یکی از وراث کاملاً غیرمنطقی است.

در کل قاعده اینطور است که با درخواست وکیل یا دادخواست دهنده، نواقص مدارک از اداره ثبت احوال استعلام خواهد شد. نکته دیگر این است که وقتی وراث به طبقه دوم و سوم می‌رسند، رویه شوراهای حل اختلاف تهران استعلام می‌کند تا محرز شود که کسی از طبقه اول باقی نمانده است. ضمناً استعلام نیاز به پرداخت هزینه ندارد.

سخن پایانی

همچنان قانون انحصار وراثت پدر الزامی است و در واقع اولین اقدامی است که فرزندان باید انجام دهند. علاوه بر فرزندان، همسر و پدر و مادر متوفی نیز جزو ورثه محسوب می‌شوند و اگر در قید حیات باشند از ترکه سهم می‌برند. گواهی حصر وراثت یک مدرک قانونی است که به موجب آن وراث متوفی به طور رسمی مشخص می‌شوند و میزان سهم‌الارث هر یک توسط قانون تعیین می‌گردد. بدون در اختیار داشتن این گواهی، ادارات و مراجع دولتی ورثه را به رسمیت نمی‌شناسند و امکان پیگیری مراحل اداری وجود نخواهد داشت.