الزام به تمکین
طبق قانون، برای دوشیزه یا زن باکره در ازدواج حقی به نام حق حبس وجود دارد. بر معنای این حق، زوجه باکره می‌تواند در مقابل دادخواست الزام به تمکین ارائه شده توسط زوج، امتناع ورزیده و مهریه خود را از وی مطالبه کند. حق حبس برای زوجه باکره به این معناست، که زن می‌تواند تا زمان دریافت مهریه، از روابط زناشویی، امتناع ورزد. بر این مبنا، اگر زوج درخواست الزام به تمکین کرده باشد، قاضی موظف است دفاعیه حق حبس زوجه را به رسمیت شناخته و دادخواست زوج را رد کند. نکته حقوقی بسیار مهمی که در این میان باید در نظر داشت این است که اگر زوجه پیش از این دادخواست، اقدام به رابطه زناشویی با زوج کرده باشد، با وجود باکره بودن، امکان استفاده از حق حبس را ندارد.
عذر موجه در عدم تمکین زن
طبق قانون، مواردی وجود دارند که باعث می‌شوند عدم برقراری رابطه زناشویی زوجه نسبت به زوج، موجه باشد. این موارد به شرح زیرند:
- در صورتی که زوجه در دوره عادت ماهانه یا دوره نفاس باشد
- در صورت مبتلا شدن مرد به بیماری‌های مقاربتی (این مورد طبق ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی فقط در مورد تمکین خاص، صادق است و این امتناع، زن را از دریافت نفقه محروم نخواهد کرد)
- استناد به حق حبس برای دوشیزه (زوجه باکره) با شرط این که پیش از آن، اقدام به تمکین عام نکرده باشد.
- اثبات این موضوع توسط زوجه، که حضور وی در منزل زوج باعث خوف ضرر بدنی، مالی یا شرافتی برای وی می‌شود (طبق ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی، امتناع زن از الزام به تمکین باعث محرومیت وی از نفقه نخواهد شد)
- عدم فراهم کردن مسکن متناسب با شأن زوجه توسط زوج
آثار حقوقی عدم تمکین زوجه
در صورت امتناع زوجه از الزام به تمکین، آثار حقوقی متوجه وی است که به شرح زیرند:
- در صورت امتناع از رابطه زناشویی، زوجه ناشزه شناخته شده و از دریافت نفقه محروم می‌شود.
- در چنین شرایطی، اگر مرد دادخواستی مبنی بر ازدواج مجدد به دادگاه ارائه کند، به احتمال زیاد می‌تواند رای مثبت دادگاه را دریافت نماید.
- امتناع زوجه از رای دادگاه باعث می‌شود شرط تنصیف دارایی در دادخواست طلاق از طرف مرد از بین برود.
- در صورت محکوم شدن زوجه در این دعوی، امکان به نتیجه رسیدن دادخواست طلاق یک طرفه برای زوجه بسیار دشوار خواهد شد.
نحوه استفاده از حق حبس در دادخواست الزام به تمکین زوجه به چه صورت است؟
طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زوجه باکره تا زمانی که کل مهریه خود را دریافت نکرده، می‌تواند از برقراری رابطه با زوج امتناع کند. بر همین اساس، در صورت ارائه دادخواست از جانب زوج به دادگاه، زن می‌تواند از حق حبس در مقام دفاع استفاده کند.
سوالات متداول
در صورتی که پرداخت مهریه توسط دادگاه قسط بندی شود، حق حبس زن از بین می‌رود؟
در صورتی که رای دادگاه منجر به تقسیط مهریه شود، حق حبس زوجه تا پایان پرداخت کامل مهریه، پابرجاست.
در صورتی که مهریه عند الاستطاعه باشد، حق حبس زوجه از بین می‌رود؟
بله. طبق نظر بسیاری از قضات، حق حبس مبتنی بر حال بودن است و در صورت عند الاستطاعه بودن مهریه، امکان استفاده از حق حبس برای زوجه وجود ندارد.
در این مطلب به توضیح مفهوم الزام به تمکین و قوانین مرتبط با آن پرداختیم. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارائه دعوی در این زمینه، یا پیگیری پرونده حقوقی و ارتباط با وکیل خانواده، می‌توانید با مجموعه گروه وکلای فراز تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی وکلای حرفه‌ای این مجموعه، استفاده کنید.
