منظور از طلاق چیست؟
اگر بخواهیم طلاق را تعریف کنیم، احتمالاً میگویید که معنا و مفهوم آن را میدانید! متاسفانه با توجه به افزایش چشمگیر طلاق در کشور در طی سالهای اخیر، دیگر کمتر کسی را میتوان یافت که اطلاعاتی راجع به طلاق ندارد. اما شاید بهتر باشد کمی تخصصیتر به این موضوع نگاه کنیم. طلاق یک واژه عربی است و از آن به معنای رها کردن تعبیر میشود. طلاق به عنوان راهحلی به منظور از بین بردن ازدواج مطرح میشود که به رابطه زناشویی بین زن و مرد پایان میدهد.
در حال حاضر، یکی از رایجترین دعاوی در دادگاهها بحث طلاق است. البته اینگونه نیست که هر شخصی قصد طلاق کرد، بتواند طلاق بگیرد. بلکه طلاق تحت شرایط و ضوابطی انجام میشود. متقاضی ابتدا باید مدارک لازم را برای طلاق تهیه کند. سپس دادخواست تهیه کرده و به دادگاه ارائه کند و ادامه آن را بر اساس قوانین حقوقی و شرعی پیگیری کند. برای آگاهی از قوانین طلاق بهترین راه مشاوره گرفتن از یک وکیل طلاق است.
انواع طلاق کدامند؟
همانطور که در ابتدا گفته شد، طلاق ممکن است بر اساس درخواستکننده طلاق یا بر اساس امکان رجوع باشد. منظور از امکان رجوع این است که مرد می تواند در مدت زمان مشخصی که از آن به عنوان زمان عده نام برده می شود؛ به همسرش رجوع کند. و همچنین طلاق بر اساس درخواست کننده به این معناست که زن یا مرد یا هر دوی آن ها درخواست طلاق را به دادگاه تقدیم نمایند. بنابراین شخصی که قصد دارد درخواست طلاق خود را به دادگاه تقدیم کند باید آشنایی با این مفاهیم داشته باشد. در ادامه قصد داریم به بررسی طلاق و انواع آن بر اساس درخواستکننده طلاق و سپس بر اساس امکان رجوع بپردازیم.
انواع طلاق بر اساس درخواستکننده طلاق
بر اساس قانون و شرع تنها مرد است که می تواند همسرش را طلاق بدهد. اما شرایط خاصی وجود دارد که اگر این شرایط مهیا شود؛ زن هم می تواند از قاضی تقاضای طلاق داشته باشد. بنابراین درخواست کننده طلاق هم مرد و هم زن می تواند باشد. در ادامه در خصوص هر کدام از این طلاق ها به صورت جداگانه صحبت شده است.
طلاق از طرف مرد
طلاق به عنوان یکی از حقوق مرد شناخته میشود، اما امروزه با گذشت زمان قوانین و مقررات تغییر پیدا کردهاند. در صورتی که مرد قصد جدایی از همسرش را داشته باشد، باید مراحلی را طی کند. اولین کاری که مرد برای درخواست طلاق از همسرش باید انجام دهد، تنظیم دادخواست برای این نوع طلاق است و دومین مرحله اثبات عدم امکان ادامه زندگی مشترک برای او در دادگاه است.
برای طلاق با درخواست مرد نیز قوانین و مقررات متعددی وجود دارد، از جمله اینکه اگر طلاق از طرف مرد باشد؛ تا پایان مدت عده، حق رجوع وجود دارد. یعنی بدون این که نیاز به عقد مجدد باشد، زوجین میتوانند دوباره به زندگی مشترک خود بازگردند. عده طلاق بر اساس قانون و شرع سه ماه است که زن در این دوران حق ندارد با شخص دیگری ازدواج کند.
این نکته مهم را در نظر داشته باشید که اگر مرد به هر دلیلی قصد جدایی از همسرش را داشته باشد؛ باید تمامی حقوق مالی او را پرداخت کند مگر این که زن از برخی حقوقش صرف نظر کرده باشد.
طلاق از طرف زن
زن هم همانند مرد میتواند درخواست طلاق کند. در صورتی که زن درخواست طلاق کند و حق طلاق داشته باشد، جدایی با داشتن حق طلاق مطرح میشود که یکی از یک نوع طلاق از طرف زن است. حق طلاق یعنی، مرد به همسر خود وکالت داده باشد که میتواند از او طلاق بگیرد. این وکالت نامه به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی یا در حین عقد به زن داده می شود.
همچنین زن با داشتن عسر و حرج می تواند تقاضای طلاق داشته باشد. بر اساس قوانین و ضوابط کشور و آنچه در شرع آمده است، زن تحت شرایطی میتواند از دادگاه درخواست طلاق را مطالبه کند. این شرایط زمانی قابل قبول است که:
- مرد نفقه زن را نپردازد؛ البته در صورتی که ۶ ماه نفقه توسط زوج پرداخت نشده باشد. نیاز است که زن دادخواست نفقه معوقه را داده باشد اما مرد همچنان از پرداخت نفقه خودداری کند،
- زوج بیشتراز ۶ ماه غایب باشد یا اینکه وضعیتی به وجود آمده باشد که امکان ادامه زندگی مناسب وجود نداشته باشد و تحمل آن بسیار دشوار باشد و ترک زندگی بدون دلیل موجه
- مرد به جنون مبتلا شده باشد به گونه ای که نشود نکاح را فسخ کرد و از طرفی ابتلای مرد به بیماری صعب العلاج و سخت مورد دیگری است.
- سوء رفتار زوج به گونه ای که نشود با زوج زندگی کرد و همچنین اعتیاد زوج
- اشتغال زوج به شغلی که به حیثیت خانوادگی همسرش لطمه بزند.
- محکومیت مرد به مجازات ۵ سال یا بیشتر از این مقدار و همچنین محکومیت قطعی زوج به جرمی که حیثیت خانوادگی زوجه را زیر سوال میبرد.
- عقیم بودن بودن مرد یا مشکلی دیگر در مرد که باعث شود بعد از گذشت ۵ سال آن ها فرزندی نداشته باشند.
- ازدواج مجدد زوج بدون اجازه همسر اول
طلاق توافقی
علاوه بر اینکه طلاق ممکن است از طرف زن یا از طرف مرد باشد. طلاق ممکن است به درخواست هر دو طرف باشد. طلاق توافقی یکی انواع طلاق بر اساس درخواستکننده است. گاهی اوقات طرفین به این توافق میرسند که باید به زندگی مشترک خود پایان دهند که در مورد آن نیز حتماً باید تشریفاتی طی شود. در صورتی که قصد طلاق دارید و به دنبال همراهی عاقل، آگاه به قوانین حقوقی و باتجربه هستید می توانید از مشاوره وکیل طلاق توافقی گروه وکلای فراز بهره ببرید.
این گروه با بیش از دهها سال تجربه و هزاران پرونده طلاق موفق، میتواند شما را در روند دادگاه همراهی کرده و طعم یک زندگی آرام را به شما بچشاند.
انواع طلاق بر اساس امکان رجوع
اگر بخواهیم به صورت کلی طلاق و انواع آن را نام ببریم، باید به طلاق بائن و طلاق رجعی اشاره کنیم. طلاق بائن خود به چند نوع تقسیم میشود و رجوع در طلاق به این معناست که مرد در دوران عده می تواند به همسرش مراجعه کند و بدون نیاز به عقد، زندگی مشترک خود را دوباره شروع نمایند. در خصوص این دو نوع طلاق در ادامه بیشتر صحبت کردیم.
طلاق رجعی
طلاق رجعی یکی از انواع دیگر از طلاق محسوب میشود که در آن، مرد تا پایان مدت عده طلاق میتواند به زندگی مشترک خود برگردد، بدون اینکه نیازی به عقد مجدد باشد. همانطور که میدانید، رجع در لغت به معنای بازگشت است و طلاق رجعی به طلاقی گفته میشود که مرد میتواند به اراده خود به نزد همسرش برگردد و البته در این نوع طلاق زن نمیتواند جلوی رجوع مرد را بگیرد. طلاق رجعی در مقابل طلاق بائن قرار دارد.
احتمالا این سوال در مورد انواع طلاق و طلاق رجعی برای شما پیش میآید که چرا این طلاق در قوانین و مقررات حقوقی و شرعی پیشبینی شده است؟ برای پاسخ به این سوال میتوان گفت، در قوانین و مقررات برای مرد حقی در نظر گرفته شده است که به عنوان رجوع از طلاق مطرح میشود. پس از این که طلاق صورت گرفت، زن موظف است عده طلاق را رعایت کند. یعنی نمیتواند بلافاصله پس از اینکه از همسرش طلاق گرفت با مرد دیگری ازدواج کند. البته طلاق خانمهای دوشیزه یا طلاق خانمهای یائسه در این دستهبندی قرار نمیگیرند و جزو انواع طلاق بائن است.
طلاق بائن
همانطور که گفته شد، یکی نوع دیگر از طلاق بر اساس امکان رجوع، طلاق بائن است. طلاق بائن دقیقاً در نقطه مقابل طلاق رجعی قرار دارد. یعنی در این نوع طلاق دیگر مرد حق رجوع به زن را نداشته و نمیتواند بدون عقد مجدد به نزد او و زندگی مشترک بازگردد. این نوع طلاق تحت شروط زیر امکانپذیر است:
- در صورتی که طلاق قبل از نزدیکی اتفاق افتد، به عبارت بهتر طلاق زن دوشیزه
- طلاق زن یائسه
- طلاق خلع و مبارات تا زمانی که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
- طلاق بائن تحت شرایط دیگری نیز امکان پذیر است و آن زمانی است که سومین طلاق پس از سه ازدواج متوالی واقع شود.
در طلاق بائن، زن در طول مدت عده نمیتواند نفقه دریافت کند. همچنین در صورتی که در مدت عده، مرد یا زن از دنیا برود، فرد مقابل از ارث او محروم میشود. در حالی که در طلاق رجعی این قوانین و مقررات وجود ندارند.
انواع طلاق از نظر دین اسلام کدامند؟
در دین اسلام طلاق را میتوان در چهار دسته جای داد که در ادامه آورده شدهاند:
- طلاق حرام: طلاق حرام یکی از انواع طلاق در اسلام است که مغایر با قوانین اسلامی انجام میشود!
- جدایی واجب: طلاق واجب طلاق ایلاکننده و ظهارکننده است.
- طلاق مکروه: گاهی اوقات امکان سازگاری میان زن و شوهر فراهم است، اما آنها از هم طلاق میگیرند، در چنین صورتی طلاق مکروه است.
- و جدایی سنت: در صورتی که بین زن و شوهر دشمنی پیش آمده باشد و هیچ امیدی برای سازگاری بین آن دو وجود نداشته باشد، طلاق سنت رخ میدهد.
سوالات متداول
انواع طلاق کدامند؟
بر اساس امکان رجوع، طلاق به دو نوع طلاق رجعی و طلاق بائن تقسیم میشود. بر اساس درخواستکننده نیز طلاق به سه نوع درخواست طلاق از طرف مرد یا زن و طلاق توافقی تقسیم میشود.
طلاق بائن به چند نوع تقسیم میشود؟
طلاق سوم، طلاق دوشیزه که تاکنون آمیزش نداشته است و طلاق زن یائسه، انواع طلاق بائن هستند.
آیا در طلاق رجعی مرد همیشه میتواند به زندگی مشترک بازگردد؟
خیر، بازگشت به زندگی مشترک تنها در طلاق رجعی و آن هم در طول مدت عده طلاق امکانپذیر است.
سخن آخر
گاهی پس از ازدواج شرایطی پیش میآید که زن یا مرد تصمیم میگیرند به زندگی مشترک خود پایان دهند. در قوانین مدنی کشورمان حق طلاق برای مرد در نظر گرفته شده است، اما قوانین و مقررات متعددی در مورد طلاق وجود دارند که موجب پدید آمدن طلاق شدهاند. در این مطلب سعی کردیم شما را با طلاق و انواع آن آشنا کنیم و قوانینی که در رابطه با هر یک از آنها وجود دارد را شرح دهیم.