مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت
دریافت گواهی انحصار وراثت مراحل ساده‌ای دارد. برای این کار لازم است ابتدا به اداره‌ی ثبت احوال مراجعه کنید و پس از اعلام فوت شخص، نسبت به باطل کردن شناسنامه و مدارک هویتی او و ثبت موضوع فوت در بانک اطلاعاتی آن ها اقدام کرده و سپس گواهی فوت را دریافت کنید.
پس از صدور گواهی فوت، تمام ماترک به‌صورت قهری به ورثه انتقال خواهد یافت. در این مرحله برای تعیین سه الارث هر یک ورثه، آن ها بایستی به شورای حل اختلاف محل زندگی خود مراجعه کرده و پس از طی‌کردن روال قانونی گواهی حصر وراثت را دریافت کنند.
چه افرادی می‌توانند برای حصر وراثت تقاضا کنند؟
ورثه‌ی فرد متوفی و تمام افرادی که در ارث بر جای مانده ذی نفع هستند، این امکان را دارند که به‌صورت کتبی برای دریافت گواهی انحصار وراثت درخواست خود را اعلام کنند. در این جا منظور از افراد ذی نفع، افرادی هستند که از متوفی طلبکار باشند، وصی او باشند یا از اثبات وراثت فرد یا افراد دیگر سود و بهره‌ای نصیبشان شود.
در درخواست کتبی حصر وراثت، تمام اطلاعات مربوط به درخواست کننده شامل نام و مشخصات کامل، نشانی محل اقامت، نسبت سببی یا نسبی میان متوفی و وارث درج خواهد شد و جهت اعتبار سنجی و انجام فرایند های رایج حقوقی به دادگاه تقدیم خواهد شد. لازم به ذکر است که مدت‌زمان رسیدگی به درخواست گواهی حصر وراثت برای پرونده های مختلف متفاوت است.
برای طی کردن فرایند انحصار وراثت به چه مدارکی نیاز داریم؟
برای طی کردن روند انحصار وراثت، ارائه‌ی مدارکی لازم است که بدون وجود آن ها فرایند مربوطه به سرانجام نخواهد رسید. برای شروع و پیگیری مراحل مربوط به انحصار وراثت لازم است پیش از انجام هر گونه اقدام و مراجعه به مراجع رسمی و قانونی، یک سری از مدارک لازم تهیه شود و در تمام مدت پیگیری پرونده در دسترس باشد. تهیه‌ی این مدارک از جمله هزینه هایی است که بایستی برای انحصار وراثت صرف شود.
این مدارک عبارت‌اند از شناسنامه‌ی ابطال شده و گواهی فوت محضری، استشهادیه محضری، رسید پرداخت مالیات بر ارث، آگهی فوت، کپی برابر اصل شده‌ی شناسنامه و مدارک شناسایی تمام وراث.
در ادامه توضیح مختصری راجع به هریک از مدارک مورد نیاز برای انحصار وراثت و تقسیم ارث آمده است که به شما کمک می‌کند اطلاعات بیشتری در این خصوص به دست آورید.
شناسنامه‌ی باطل شده و گواهی فوت محضری
اداره‌ی ثبت‌احوال پس از فوت شخص متوفی، آن را ثبت کرده و سپس شناسنامه‌ی فرد را ابطال می‌کند. پس از طی این مرحله، گواهی فوت صادر شده و به ورثه تحویل داده می‌شود. برای دریافت گواهی حصر وراثت و طی فرایند های مربوط به تقسیم ارث، ارائه‌ی اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل آن به انضمام درخواست صدور گواهی فوت لازم است.
استشهادیه‌ی محضری
پس از مراجعه به دادگستری جهت شروع مراحل تقسیم ارث، فرمی در اختیار متقاضی قرار می گیرد که بایستی در آن نام و مشخصات کامل تمام ورثه نوشته شود. سپس لازم است دو تن از افراد معتمد و خوش نامی که وراث و شخص متوفی را پیش از آن می‌شناخته‌اند، فرم یاد شده را امضا کنند و آن را به ثبت دفتر استاد رسمی برسانند.
رسید پرداخت مالیات بر ارث
ورثه باید بعد از وفات شخص متوفی سیاهه‌ای از تمام دارایی های منقول و غیر منقول او را به اداره‌ی دارایی تسلیم کرده و رسید مربوطه را دریافت نمایند. این رسید به علاوه‌ی تقاضانامه‌ی گواهی حصروراثت جهت تقسیم ارث به دادگاه ارائه می‌شود.
اگر مایلید در این مورد بیشتر بخوانید بد نیست نگاهی به یادداشت «مالیات بر ارث چیست و به چه چیزهایی تعلق می‌گیرد؟» که پیش‌تر منتشر شده است بیندازید.
آگهی فوت
به طور معمول در جریان درخواست‌نامه‌ی انحصار وراثت، دادگاه با هزینه‌ی ورثه یک آگهی فوت در یکی از روزنامه‌های کثیر الانتشار منتشر می‌کند تا ورثه‌ی احتمالی یا افرادی که ادعایی بر ماترک دارند، برای اعلام آن به دادگاه مراجعه کنند.
اصل و کپی برابر اصل و مدارک شناسایی تمام وراث
ورثه‌ای که درخواست حصر وراثت و تقسیم ارث دارند، بایستی علاوه بر ارائه‌ی شناسنامه‌ی خود، کپی برابر اصل شده شناسنامه و مدارک شناسایی سایر ورثه را نیز به دادگاه تقدیم کنند. به‌علاوه ورثه بایستی اصل مدارک شناسایی را نیز به مدیر دفتر دادگاه ارائه دهند.
ترتیب تقسیم ارث پس از مرگ متوفی به چه صورت است؟
پس از مرگ متوفی، ارثیه‌ی باقی مانده از او به نسبت خاصی میان ورثه تقسیم خواهد شد. ترتیب ورثه برای تقسیم ارث به این صورت است که ابتدا ارث همسر، سپس والدین و در نهایت ارث فرزندان محاسبه و پرداخت خواهد شد. یعنی اگر پدری از دنیا برود و همسر او نیز در قید حیات باشد، یک هشتم از اموال غیر منقول متوفی در فرایند تقسیم ارث به همسرش می‌رسد. سپس سهم‌الارث والدین درصورتی‌که در قید حیات باشند پرداخت شده و پس از آن نیز فرزندان متوفی به نسبت مشخص از او ارث خواهند برد.
چه زمانی ارث متوفی به دولت خواهد رسید؟
چنانچه شخص متوفی به جز همسر خود خویشاوند دیگری نداشته باشد و تنها وارث او همسرش باشد، یک‌چهارم میراث او به همسرش خواهد رسید و آنچه از ماترک او باقی می‌ماند به نفع دولت مصادره می‌شود.
درصورتی‌که تعداد همسران یک مرد متوفی بیش از یک نفر باشد، همان میزان ارث که برای یک زن مشخص شده است به صورت مساوی بین تمامی زن ها تقسیم می‌شود. یعنی تعدد زوجات یک مرد متوفی باعث نمی‌شود هریک سهمی معادل یک چهارم ماترک او به ارث ببرند و همان مبلغ یک چهارم بین همسران تقسیم خواهد شد.
آیا محروم کردن ورثه از ارث طبق قانون امکان پذیر است؟
یکی از چالش هایی که ورثه پس از مرگ متوفی در فرایند تقسیم ارث با آن مواجه می‌شوند این است که ممکن است فرد در زمان حیات خود یک یا چند نفر از آن ها را از ارث محروم کرده باشد. در این حالت طبق قوانین تقسیم ارث، متوفی تنها اختیار تصمیم گیری برای یک سوم اموال خود را دارد و به صورت مستقیم قادر به محروم کردن یک شخص از ارث نخواهد بود. البته برای محروم کردن وراث از ارث راه های دیگری همچون صلح عمری و هبه کردن وجود دارد.
اما در صورتی که متوفی در زمان حیات حتی به صورت ثبت محضری کسی را از ارث محروم کرده باشد، ورثه می‌توانند نسبت به این اقدام اعتراض کنند و طبق قانون پس از تقسیم ارث، سهم خود را از ماترک دریافت نمایند.
وکیل انحصار وراثت به چه کسی گفته می‌شود؟
وکیل تقسیم ماترک و ارثیه کسی است که نسبت به قوانین امور حسبی آگاهی کامل داشته باشد و بر اساس دانش و تجربه ای که دارد بتواند بهترین و کم هزینه ترین راه حل را برای حصول به نتیجه‌ی مطلوب موکل در مسیر احقاق حق پس از تقسیم ارث انتخاب کرده و طی کند.
امروزه وکلا در زمینه های مختلفی به انجام امور حقوقی می‌پردازند؛ اما در این بین وکلا و مشاوران حقوقی‌ای هستند که به‌صورت تخصصی امور مرتبط با ترکه و تقسیم ارث را انجام می‌دهند.
گروه وکلای فراز با دارا بودن بیش از ده سال تجربه در زمینه‌ی حل مسائل حقوقی پیرامون تقسیم ارث، توانسته است نام خود را به‌عنوان یکی از قابل‌اعتماد ترین گروه های حقوقی بر سر زبان ها بیندازد. درصورتی‌که نیاز به مشاوره و راهنمایی دارید با متخصصان گروه وکلای فراز در تماس باشید.
سؤالات متداول
۱) میزان ارث فرزندان دختر با فرزندان پسر متفاوت است؟
بله؛ طبق قانون تقسیم ارث فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر از ماترک متوفی ارث خواهند برد.
۲) برادرانم حاضر به پرداخت سهم‌الارث من نیستند. باید چه کار کنم؟
همان طور که در متن یادداشت توضیح دادیم امکان پیگیری حقوقی این امر برای شما فراهم است. نخستین قدم در این مورد پیدا کردن یک وکیل انحصار وراثت خوب و مجرب است.
۳) آیا پرداخت مالیات بر ارث ضروری است؟
بله؛ پرداخت مالیات بر ارث ضروری است و پیش از آن، ورثه امکان هیچ گونه دخل و تصرفی را در ماترک متوفی نخواهد داشت.
