فروش سهم الارث همواره یکی از اولین چالش‌ها و مسائلی است که ورثه پس از وفات مورّث با آن روبه‌رو می‌شوند. اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد و ورثه در زمینه‌ی مال مشاع اتفاق نظر نداشته باشند این مسئله حادتر نیز می‌شود و اختلاف بیشتری ایجاد می‌کند.
با توجه به این‌که که اموال به‌جا مانده از فرد متوفی، اغلب به‌صورت مشاع بوده و قابل افراز نیستند چنین چالش‌هایی جزء اختلافات رایج در زمینه‌ی ارث و میراث محسوب می‌شوند.
در این مطلب به دنبال پاسخی برای سؤال «اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد چه باید کرد؟» به توضیح راه‌حل‌هایی پرداخته‌ایم و تلاش کرده‌ایم ساده‌ترین و جامع‌ترین اطلاعات حقوقی را با زبانی ساده و صریح در اختیار شما بگذاریم. لطفاً تا پایان این یادداشت با گروه وکلای فراز همراه باشید.
پیش از ورود به بحث اصلی، لازم است با چند اصطلاح حقوقی رایج آشنا شویم. آشنایی با این اصطلاحات به ما کمک می‌کند تا بتوانیم درک دقیق‌تری از مسئله داشته باشیم. همچنین لازم‌به‌ذکر است آشنایی اجمالی با ادبیات حوزه‌ی حقوقی ارث برای افراد غیرمتخصص، به پیشبرد سریع‌تر فرایندهای مرتبط کمک می‌کند.
اصطلاح ارث که گاهی اوقات از آن با نام ترکه یا ماترک نیز یاد می‌شود، به معنی تمام دارایی‌هایی است که پس از مرگ از فرد متوفی از او باقی می‌ماند. به‌عبارت بهتر ارث به مجموعه‌ی دارایی‌های گفته می‌شود که به‌علت مرگ متوفی از مالکیت او خارج شده و به صورت قهری به ورثه‌ی او انتقال پیدا می‌کند منتهی پس از انحصار وراثت ! در اینجا لازم به ذکر است که این دارایی‌ها می‌توانند مثبت یا منفی باشند. بنابراین بدهکاری‌ها و دیون فرد متوفی نیز جزء ارث او بوده و مقدم بر تقسیم اموال بین ورثه هستند. یعنی پیش از تقسیم اموال بین ورثه، باید تکلیف بدهی‌ها و دیون متوفی روشن شود. پس با این اوصاف می‌توان گفت ارث به مجموعه‌ی دارایی‌ها، بدهی‌ها و بستانکاری‌هایی که از متوفی بر جای می‌ماند گفته می‌شود.
در ادامه به این می پردازیم که اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد چه باید کرد؟
مشاع عبارت است از املاک یا اموال غیرقابل تقسیمی که دو یا چند نفر در آن سهیم‌اند. این اموال به ان جهت مشاع نامیده شده‌اند که قابل تقسیم نیستند.
برای مثال خودرویی را درنظر بگیرید که قسمت‌های مختلف ان قابلیت جداسازی ندارند و در حالتی که این‌کار انجام شود، قیمت مجموعه‌ی قطعات جدا شده از خودرو بسیار کمتر از قیمت خودروی سالم خواهد بود. از این جهت عقل سلیم حکم می‌کند این دارایی به عنوان ارثیه‌ی مشاع درنظر گرفته شود و برای تقسیم آن بین ورثه تمهیدات دیگری اندیشیده شود.
یا زمینی را در نظر بگیرید که وسعت زیادی دارد و ارزش مادی بخش‌های مختلف آن با یکدیگر متفاوت است. در این حالت نمی‌توان زمین یاد شده را به صورت عادلانه بین وراث تقسیم کرد. فرض کنید بخشی از زمین در کنار اتوبان قرار داشته باشد و بخش‌های دیگری از آن هیچ امتیازی برخوردار نباشند. حال اگر این ملک به دو یا چند نفر به ارث رسیده باشد، نمی‌توان با توجه به متراژ آن را تقسیم کرد و این ملک، مال مشاع به‌حساب خواهد آمد.
افراز در لغت به معنای جدا کردن و تقسیم چیزی است. اما در اصطلاح حقوقی افراز در معنای قطعه‌بندی کردن یک ملک به کار می‌رود. بنابراین وقتی در خلال یک ماجرای حقوقی گفته می‌شود که زمینی قابل افراز است، منظور این است که آن زمین می‌تواند با توجه به میزان سهم‌الارثی که طبق قانون ارث به هریک از ورثه می‌رسد، به قطعات مختلفی تقسیم شده و مالکیت آن به این افراد انتقال یابد.
دومین قدم برای پاسخ به سؤال «اگر یکی از وراث حاضر به فروش نبود چه باید کرد؟» آشنایی با قوانین کلی و عمومی تقسیم ارث است. برخلاف کلیت این قوانین، خوشبختانه برخی از آن‌ها به‌گونه‌ای هستند که حتی برای مخاطب غیرمتخصص نیز قابل درک‌اند. با توجه به این‌که توضیح و فهم تمامی قوانین تقسیم ارث بسیار پیچیده است، ما تنها به ذکر چندمورد از مهم‌ترین نکات بسنده می‌کنیم.
پس از وفات مورث، اموال او به شکل زیر تقسیم می‌شود:
در نخستین قدم باید هزینه‌های مربوط به کفن و دفن از اموال باقی‌مانده متوفی کسر شود.
در مرحله‌ی دوم لازم است دیون و بدهی‌ها از اموال به‌جا مانده تسویه شود.
پس از تسویه‌ی بدهی‌ها، ورثه باید وصیت متوفی در رابطه با ثلث دارایی‌هایش را اجرا کنند.
در آخرین مرحله ابتدا خویشاوندان نسبی همچون فرزندان و والدین و سپس خویشاوندان سببی مانند همسر طبق قانونی مشخص، از متوفی ارث می‌برند.
اما از آن‌جایی که پس از تقسیم ارث و مشخص شدن سهم هر فرد از آن، ورثه به ندرت به اتفاق نظر می‌رسند و ماترک نیز به‌صورت مشاع است، این سؤال پیش می‌آید که اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد چه باید کرد؟
نگاهی گذرا به آمار آن‌چه که در مسائل مربوط به ارث اتفاق می‌افتد، نشان‌دهنده‌ی این است که وراث معمولاً اموال را به‌صورت مشاع به ارث می‌برند. حالت ایده‌آل در این موارد این است که وراث بدون این‌که بخواهند شخص ثالثی را درگیر ماجرا کنند، بین خودشان در رابطه با تقسیم مال مشاع تصمیم‌گیری کنند و سهم‌الارث هریک از ورثه را به‌شکلی عادلانه و به‌صورتی که حتی‌الامکان رضایت تمام افراد جلب شود به او تسلیم کنند.
بهترین راه برای تقسیم مال مشاع، فروش آن و تقسیم مبلغ معادل آن میان ورثه است. اما مواردی پیش می‌آید که یکی از ورثه حاضر به فروش سهم‌الارث خود از مال مشاع نیست و این مسئله برای سایر وراث که قصد فروش آن مال و رسیدن به سهم‌الارث خود را دارند، ایجاد مشکل می‌کند.
اینجا نیاز به دخالت مراجع قانونی ذی‌صلاح وجود دارد زیرا بعید به نظر می‌رسد سایر وراث بتوانند به‌تنهایی از پس حل‌وفصل این مشکل برآیند.
بنابراین اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد لازم است وراث دیگر دادخواست فروش ارث را تقدیم به شعبه‌ی دادگاه واقع در شهری که ملک در آن قرار دارد نمایند.
پس از ارائه‌ی دادخواست فروش ارث، دادگاه از اداره‌ی ثبت اسناد و املاک مالکیت ملک مورد ادعا را استعلام می‌کند و درصورتی‌که خواسته‌ی خواهان تایید شود، دادگاه نسبت به تقسیم و فروش ملک موروثی اقدامات لازم را انجام می‌دهد. در این قسمت لازم است این نکته را نیز ذکر کنیم که هر کدام از ورثه قادرند جداگانه برای فروش سهم‌الارث خود از مال مشاع اقدام کنند.
در مرحله‌ی بعدی و پس از صادر شدن دستور فروش سهم الارث مشاع توسط دادگاه، پرونده‌ی اجرای حکم تشکیل شده و مسئول اجرا طبق قانون اجرای احکام مدنی، اقدام به فروش سهم الارث مشاع نموده و سهم‌الارث هریک از ورثه را به آن‌ها تقدیم می‌کند.
از آن‌جا که موضوعات حقوقی مرتبط با تقسیم ارث و میراث مسائلی تخصصی هستند و ممکن است خود افراد دانش و مهارت کافی برای حل‌وفصل این قبیل مسائل را نداشته باشند، حضور یک وکیل متخصص در امور ارث در روند پیشبرد مسئله و حصول به نتیجه بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
علی‌الخصوص در پرونده‌های حقوقی که موضوع اصلی آن‌ها مطالبه حق سهم‌الارث است، حضور یک وکیل زبده و کارآزموده می‌تواند باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌ی شما شود.
در پرونده‌های ارثی پیچیده، وکیل ارث وارد پرونده شده و با استمداد از تخصص و تبحر خود، نسبت به حل آن‌ها و کسب رضایت حداکثری موکل خود اقدام می‌کند. در اینجا بایستی توجه داشت که تنوع و میزان پیچیدگی پرونده‌های مرتبط با ارث بسیار است و حل اکثریت آن‌ها بدون گرفتن مشاوره‌ی حقوقی یا استخدام یک وکیل زبده امکان‌پذیر نیست.
گروه وکلای فراز با بهره‌گیری از دانش و تجربه‌ی وکلای مجرب و مشاورین حقوقی زبده آماده‌ی همکاری با مراجعان در تمام شاخه‌های حقوقی علی‌الخصوص بحث پیچیده‌ی ارث و میراث است.
در صورت نیاز به مشاوره‌ی حقوقی یا پیدا کردن یک وکیل ارث قابل‌اعتماد و متبحر از طریق کانال‌های ارتباطی با ما در تماس باشید. پشتیبان‌های ما در اسرع وقت با شما تماس می‌گیرند و با توجه به مسئله‌ی حقوقی‌تان بهترین پیشنهاد را به شما ارائه خواهند کرد.
اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد امکان حل مسالمت‌آمیز اختلاف وجود دارد؟
بله، بهترین راه حل اختلاف در چنین مواردی این است که دیگر ورثه سهم وارثی که حاضر به فروش سهم‌الارث خود نیست را خریداری کنند. با چنین کاری، اختلاف به وجود آمده بدون نیاز به مراجعه به دادگاه و در کم‌ترین زمان حل خواهد شد.
آیا برای حل اختلاف در فروش سهم‌الارث باید وکیل گرفت؟
برای دست‌یافتن به بهترین نتیجه و سرعت‌دادن به حل‌وفصل پرونده، لازم است یک وکیل مجرب و متخصص در امور ارث و میراث به شما کمک کند.
چرا اغلب اختلافات در زمینه‌ی فروش سهم‌الارث پیرامون اموال مشاع به‌وجود می‌آید؟
زیرا اموال مشاع قابل تقسیم نیستند و وراث نمی‌توانند به‌صورت انفرادی سهم‌الارث خود را تعیین تکلیف کنند. اطلاعات تفصیلی در این زمینه در متن یادداشت آمده است.
